سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 16 صفحه 103

احتمال و یحتمل، علت تقدم را ورود قرار دادند، و با تأمل هم اشارۀ به این کردند که این حرف چندان مورد قبول نیست که اصاله العموم معلق به عدم التعبد باشد، بلکه معلق به عدم العلم است.

مبانی حجیت اصاله الظهور و تأثیر آن در حکومت و ورود

بعد می فرماید: همه این حکومت و حرفهایی که ما ذکر کردیم، روی یک مبنا درست است اما روی مبنای دیگر بطور کلی مسألۀ ورود پیاده می شود. می فرماید: این اصاله العموم در حقیقت یکی از مصادیق اصاله الظهور است. برای حجیّت اصاله الظهور و منشأ حجیّت اصاله الظهور، دو مبنا وجود دارد: یک مبنا این است که ما اصاله الظهور را از باب اصاله عدم القرینه حجّت بدانیم و بگوییم: منشأ حجیّت ظهور، این است که ما اصلی داریم بین عقلا به نام اصاله عدم القرینه، (استصحاب نیست) این اصاله عدم القرینه پشتوانۀ اصاله الظهور و منشأ حجیّت اصاله الظهور است.

اما احتمال دوم این است که بگوییم: اصاله الظهور به اصاله عدم القرینه ارتباطی ندارد. منشأ حجیّت اصاله الظهور که در ما نحن فیه عنوانش اصاله الحقیقه است این است که یک ظن نوعی معتبر قائم است براینکه متکلم در استعمال خودش معنای حقیقی را اراده کرده است. حالا این ظن از راه غلبه پیدا شده است، یا از راه غیر غلبه پیدا شده است، ما کاری به منشأ تحقق این ظن نوعی نداریم، ولی اجمالا می دانیم که یک ظن نوعی قائم به این است که متکلم در استعمالات خودش که از جملۀ استعمالات، استعمال عام است، که عرض کردم بنابر عقیدۀ ایشان تخصیص مستلزم مجازیت است و عموم، ملازم با حقیقت بودن است، یک ظن نوعی قائم شده به اینکه متکلم در استعمالات خودش اراده حقیقت کرده و این ظن نوعی هم معتبر است.

می فرماید: نتیجه این دو مبنا فرق می کند. اگر ما مبنای حجیّت اصاله الظهور را همان اصاله عدم القرینه قرار بدهیم، حکمش همان مسألۀ حکومت بود در آنجایی که مخصّص فی الجمله ظنی بود. اما اگر مسألۀ اصاله الظهور را از راه ظن نوعی مطرح کردیم، اینجا مخصّص ما بر این اصاله العموم و اصاله الظهور تقدّم پیدا می کند، و تقدّمش هم تقدّم بالورود است نه بالحکومه. البته دلیلی بر این حرف اقامه نمی کند فقط یک ادعایی است که ایشان می فرمایند.