- اشاره 1
- مقدمه 1
- امر اول:در موضوع و حد و غرض هر علمی است 2
- اشاره 2
- واسطه در عروض،واسطه در ثبوت،واسطه در اثبات 3
- اقسام نه گانه عوارضی که حمل می شوند بر موضوع 4
- موضوع هر علمی متحد است با موضوعات مسائل آن 4
- اشکال بر مصنف که اکثر عوارض علوم ذاتی نیستند 6
- تمایز علوم بغرض آن علم است نه بموضوع یا محمول 7
- هر علمی با علم دیگر یکی از نسب اربعه را دارد 8
- باطل بودن تمایز علوم بموضوع یا محمول 9
- قانون الواحد لا یصدر الا من الواحد 10
- تعدد غرض هر علمی بتعدد انواع موضوعات علم است 11
- ممکن است تمایز علوم بغیر غرض باشد 13
- بحث در موضوع اصول خصوص ادله اربعه نیست 14
- مجهول بودن موضوع علم اصول بدون انواع آن 15
- رد قول مرحوم شیخ انصاری در موضوع علم اصول 16
- موضوع بحث علم اصول بناء عقلاء و عام است 17
- وجوه اولویت تعریف مصنف بر قول مشهور 19
- بودن اصول عملیه از موضوع علم اصول 20
- اشکال بر تعریف قول مصنف 21
- معانی سه گانه ای که شده برای وضع الفاظ 22
- امر دوم:در وضع است 22
- دلالت الفاظ بر معانی ذاتی نیست 22
- تقسیم وضع بر چهار قسم 24
- جواب اشکال بعض اعلام بر وضع عام و موضوع له خاص 26
- امکان وضع خاص و موضوع له عام 27
- ادله عام بودن موضوع له در حروف مثل وضع 28
- رد قول صاحب فصول در معانی حرفیه 29
- تصور و صوره ذهنیه جزء معانی حرفیه نیست 30
- در اقسام سه گانه کلی 31
- اشکال مترادف بودن اسم و حرف و جواب آن 32
- شرط کردن واضع در استعمال اسم و حرف 32
- اتحاد معنای خبر و انشاء 33
- وجود ذهنی یا خارجی احتیاج بتشخص دارد 35
- ملخص معانی اسمیه و حرفیه 36
- اشکال بر قول مصنف بر اتحاد معنای اسم و حرف 37
- اشاره 38
- امر سوم تحقیق در معانی حرفیه و مختار آن 38
- در معنای مجاز لغوی و مجاز عقلی و فرق بینهما 39
- در عدد علاقه ها بیست پنج گانه مجاز لغوی 40
- امر چهارم استعمال لفظ در نوع و صنف و مثل و شخص 41
- اشاره 41
- اشکال وارده در استعمال لفظ در شخصی 42
- بیان اشکالات استعمال لفظ در لفظ 43
- جواب اشکال دو جزء بودن قضیه 44
- در آنکه استعمال لفظ در لفظ حاکی نمی خواهد 45
- در شامل شدن حکم قضیه نفس خودش را 46
- اطلاق لفظ اراده نوع و شخصی آن را 46
- اشکالات پنجگانه بر استعمال لفظ در لفظ 47
- اشاره 48
- امر پنجم دلالات سه گانه لفظ بر معانی خود 48
- دلالت الفاظ بر معانی تصوریه است نه تصدیقیه 50
- حکایت از شیخ الرئیس و محقق طوسی در باب دلالت الفاظ 51
- دلالت تصدیقه الفاظ تابع اراده متکلم است 52
- تحقیق در موضوع له الفاظ و آنکه دلالت تصدیقیه است 53
- اشاره 54
- امر ششم در وضع مرکبات و هیئات و مفردات الفاظ است 54
- در وضع شخصی و نوعی الفاظ و اشکال در آن 55
- امر هفتم در معنای تبادر و اشکال در آن 56
- اشاره 56
- معنای تبادر و آنکه اصاله عدم القرینه در شک در مراد است 57
- در عدم صحه سلب و فرق بین حمل ذاتی و حمل شایع صناعی 59
- اشکال در صحه سلب و عدم آن 60
- در اطراد و عدم آن و اشکال در آن 61
- امر هشتم احوالات پنجگانه برای لفظ 63
- امر نهم در ثبوت حقیقت شرعیه و عدم آن 64
- اشاره 64
- در اشکالات بر وضع معاطاتی 65
- در معنای تعیینی و تعینی و معاطاتی 66
- در ثبوت حقیقت شرعیه و اشکال در آن 67
- در استعمال الفاظ عبادات در معانی لغویه 68
- در اشکال اتحاد معانی لغویه و شرعیه 69
- اشکال بر استعمال الفاظ عبادات در معانی لغویه 69
- بیان ثبوت حقیقت شرعیه در زمان شارع مقدس 71
- تعارض استصحابین با مثبتیت آن 72
- امر دهم صحیح و اعم 73
- اختلاف در الفاظ عبادات که وضع برای صحیح است یا اعم 73
- تصویر نزاع بنا بر قول عدم حقیقت شرعیه 74
- تصویر نزاع قول باقلانی 75
- اتحاد معنای صحیح نزد تمام علماء 76
- صحیح و فساد از امور اضافیه می باشند 77
- لازم است قدر جامع برای دو قولین 78
- اشکال بر جامع صحیحی چه مرکب باشد و چه بسیط 79
- عدم جریان برائت بنا بر جامع بسیط 80
- در اشکالات بر جامع بسیط 80
- در قاعده الواحد لا یصدر الا من الواحد بر جامع صحیحی 82
- جامع اول اعمیها و رد آن 83
- اشکالات وارده بر جامع اول اعمیها 83
- اشاره 83
- جامع دوم اعمیها و رد آن 84
- جامع سوم اعمیها که موضوع له آن وضع اعلام شخصیه است 86
- اشاره 87
- جامع چهارم اعمیها که موضوع له آن وضع معاجین است 87
- جامع پنجم اعمیها که موضوع له نظیر اوزان و مقادیر است 89
- تحقیق در جامع اعمی و حق در آن 90
- در آنکه وضع و موضوع له در الفاظ عبادات عام است 91
- جواز تمسک باطلاق لفظی حتی بنا بر صحیحی 92
- جواز تمسک باطلاق مقامی حتی بنا بر صحیحی 93
- جواز تمسک باطلاق در جایی است که مولا در مقام بیان باشد 94
- در آنکه اوامر روی صحیح موضوعات است و لو اعمی باشیم 95
- جواب دو اشکال بر اعمیها و انحلال علم اجمالی 96
- ثمره بین صحیحی و اعمی و اشکال در آن 97
- ادله صحیحیها و رد آنها 97
- دلیل اول صحیحیها تبادر 97
- اشاره 98
- دلیل دوم صحیحیها صحت سلب لفظ از نوع فاسد آن 98
- دلیل سوم صحیحیها اخبار و آثار صحیح از آنها است 98
- دلیل چهارم صحیحیها و رد آن 100
- جواب ادله صحیحیها و مورد اصاله الحقیقه 100
- ادله اعمیها از تبادر و صحه سلب و صحه تقسیم و غیره 101
- دلیل بر اعمیها روایه بنی الاسلام علی الخمس 102
- تمسک اعمیها باخبار و رد آن 104
- امر بنذر موجب محال بودن متعلق آن نمی شود 106
- در آنکه نذر و امثال آن ثمره بحث اصول نمی شود 107
- در صحیح و اعم اسامی معاملات است 108
- اختلاف شرع و عرف در مصادیق معاملات 109
- در تمسک باطلاق سبب بر مسبب و بالعکس 110
- وضع الفاظ معاملات در صحیح موجب اجمال نمی شود 112
- موضوع مرکب از اجزاء و شرائط وجودی و عدمی می باشد 113
- شک در معنای بیع عرفا شک در معنای شرعی می شود 113
- دخیل بودن اجزاء و شرایط در صدق موضوع 115
- در خصوصیاتی که دخیل در موضوع صحیحی است 116
- استحباب بعض اشیاء در واجب یا در مستحب 116
- امر یازدهم در اشتراک است و تعیین موضوع آن 118
- اشاره 118
- در بیان امکان اشتراک لفظی است 120
- در عدم تناهی الفاظ و معانی 121
- اشاره 122
- امر دوازدهم استعمال لفظ در اکثر از معنی 122
- وجه امتناع استعمال لفظ در اکثر از معنی 124
- رد صاحب معالم در جواز استعمال لفظ در اکثر از معنی 125
- در حقیقت و مجاز تثنیه و جمع است 126
- اشکال هفت یا هفتاد معانی بر قرآن و رد آن 128
- اخبار در عظمت قرآن و انطباق آن بر تمام ازمان 130
- ادله وقوع استعمال لفظ در اکثر از معنی 131
- امر سیزدهم بحث در مشتق است 133
- اشاره 133
- انواع اتحاد مشتق با ذات 134
- عموم نزاع در مشتق و لو جامد یا عرضی باشد 136
- اشکال بر مصنف در حرمت زوجه کبیره اولی ایضا 137
- فائده بحث مشتق در زوجه کبیره و صغیره 138
- در اشکال در اسم زمان که ذات منقضی است 139
- خروج افعال و مصادر از بحث مشتق 141
- دلالت نداشتن فعل بر زمان برخلاف نحویین 142
- در کلی بودن حرف و اسم در موضوع له 146
- قصد آلی و استقلالی در حرف و اسم از عوارض معنی است 147
- در اختلاف مبادی مشتقات حرفه و ملکه و فعلیا 150
- مراد از حال،حال تلبس است نه حال نطق 152
- اصل در مسئله مشتق نیست 156
- عدم جریان استصحاب در شبهات مفهومیه 157
- ادله حقیقت بودن مشتق فیمن تلبس بالمبدا 160
- اشکال بر صحه سلب و جواب آن 166
- ادله اعمیها از تبادر و جواب آن 169
- دلیل سوم اعمیها اخبار لا ینال عهدی الظالمین 170
- اوصاف عناوین موضوعات بر سه قسمت است 171
- لیاقت نداشتن ظالم بر منصب امامت 176
- بحث مفهوم مشتق آیا بسیط است یا مرکب 177
- معتبر نبودن مفهوم شیئی یا مصداق آن در مشتق 178
- در آنکه ناطق فصل حقیقی نیست در منطق 180
- بیان وصف عنوانی بر ذات موضوع بقول شیخ و فارابی 184
- رد صاحب فصول که تمام قضایا را بضروریه برگردانیده 185
- در آنکه گرفتن مفهوم شیئی در مشتق ضروری است 191
- فرق بین مشتق و مبدأ آنکه مصدر باشد 193
- رد صاحب فصول در فرق بین مشتق و مبدئه 196
- ملاک حمل اتحاد و اختلاف موضوع و محمول است 197
- حمل صفات الهی بر ذات اقدس 200
- تلبس مشتق به مبدأ لازم است در صدق حقیقت 202
- صدق مشتق بر ذات الهی عرفی است و الا بی معنی است 205
- اشاره 209
- فصل اول در چیزهائی است که متعلق به ماده امر است 209
- جهت اول:معانی لفظ امر 209
- مقصد اول در اوامر است و در آن چند فصل است 209
- اشتباه معانی ماده امر بمصداق آن 210
- جهه ثانیه:اعتبار علو در معنای حقیقی ماده امر 215
- جهه ثالثه:ادله حقیقت بودن ماده امر در وجوب 217
- جهه رابعه:در طلب و اراده است 221
- اشاره 221
- تقسیم موجود بذهنی و خارجی و اعتباری 222
- در اتحاد معنای طلب و اراده معنا و انشاء و خارجا 224
- بیان اختلاف دواعی در انشاءات 227
- فرق بین صفات ذات الهی و صفات فعل 228
- در معنای کلام نفسی و مفاسد آن 228
- تجزیه جمله خبریه بر نه قسم و تجزیه جمله انشائیه 229
- ادله کلام نفسی اشاعره و رد آنها 231
- روایه داله بر آنکه خدای تعالی متکلم است و تکلم حادث است 234
- در مختلف بودن معنای طلب و اراده و عدم اتحاد آنها 237
- تحقیق در معانی انشائیه و حق در آنها 242
- تحقیق در معنای جمله خبریه و حق در آن 244
- مسئله جبر در اعمال بندگان و مقدمه نافعه قبل از آن 249
- ادله اختیاری بودن نفس اراده بر هر فعلی 253
- مدرک اختیاری بودن نفس اراده بر افعال 255
- رد ادله اول و دوم جبریها 256
- رد معنای ظلم و لوازمات جبر در اعمال 258
- دلیل کسانی که می گویند اراده اختیاری نیست و رد آن 261
- رد کسانی که می گویند ترجیح بلا مرجح محال است 263
- اراده ازلیه الهی موجب جبر در اعمال نمی شود 264
- علم ازلی الهی موجب جبر در اعمال بندگان 266
- در بیان شبهه مفوضه و مفاسد آن 268
- در آنکه ممکنات در وجود و بقاء هر دو احتیاج به علت دارند 269
- در معانی پنجگانه برای امر بین امرین 271
- ششم قول علامه مرحوم مجلسی در معنای امر بین امرین 276
- رد اشعار جبری خیام باشعار مرحوم محقق طوسی 281
- قول مصنف قلم اینجا رسید و سر بشکست و جواب آن 284
- سعادت و شقاوت ذاتی انسان نیست و ادله آن 288
- در طلب و اراده است 296
و ربما توهم وجوب وقوع الاشتراک فی اللغات لاجل عدم تناهی المعانی و تناهی الفاظ المرکبات.
فلا بد من الاشتراک فیها فهو فاسد لوضوح امتناع الاشتراک فی هذه المعانی لاستدعائه الاوضاع الغیر المتناهیه.
و لو سلم لم یکد یجدی الا فی مقدار متناه مضافا الی تناهی او آنست که گفته اگر در لفظ مشترک قرینه نیاورند موجب اجمال کلام می شود و اگر با قرینه باشد کلام طولانی می شود بدون فائده و هر دو این ها در بابت خدای تعالی غیر لائق است ولی جواب این ها هم داده شده بر اینکه اولا کلام طول نمی کشد اگر واضع اتکال بر قرینه حالیه نموده باشد چون قرینه حالیه موجود است و در کلام هم نیست که موجب طول کلام بشود یا اتکال کرده باشد بر قرینه مقالیه مثل استعاده هم معنی اصلی خودش مراد است و هم به کنایه از او معنای دیگری هم پیدا می شود مثلا زید کثیر الرماد معنی اصلی او آنست که زید خاکسترهای او زیاد است ولی به کنایه فهمیده می شود که زید جود و سخاوت دارد و جواب دیگر داده شده بر اینکه می گویند اگر قرینه لفظ مشترک را نیاورند موجب اجمال کلام می شود جواب داده شده که در بعضی از جاها اجمال کلام غرض است و الا نباید در قرآن کلمات متشابه آمده باشد در حالی که خدای تعالی خبر می دهد که در قرآن کلمات متشابهه وجود دارد مثل آیه مِنْهُ آیٰاتٌ مُحْکَمٰاتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتٰابِ وَ أُخَرُ مُتَشٰابِهٰاتٌ
در بیان امکان اشتراک لفظی است
و قول چهارم در بابت مشترک لفظی آنست که گفته اند واجب است وقوع لفظ مشترک در لغات چونکه معانی غیر متناهی است یعنی معانی بی شمار می باشد و الفاظ مرکبه شماره دارد و متناهی است پس لابد هر لفظی باید چند معنی داشته باشد و اشتراک باشد و الا الفاظ مطابق با معانی نمی شود و این حرف فاسد است