شرح فارسی کفایه الاصول آخوند خراسانی جلد 1 صفحه 15

ثم إنّه ربما لا یکون لموضوع العلم و هو الکلی المتحد مع موضوعات المسائل عنوان خاص و اسم مخصوص فیصح ان یعبر عنه بکل ما دل علیه بداهه عدم دخل ذلک فی موضوعیته اصلا.

قد انقدح بذلک ان موضوع علم الاصول هو الکلی المنطبق علی موضوعات مسائله المتشتّته لا خصوص الادله الاربعه بما هی ادله بل و لا بما هی هی ضروره ان البحث فی غیر واحد من مسائله المهمه لیس من عوارضها و هو واضح لو کان المراد بالسنه منها هو نفس قول المعصوم او فعله او تقریره کما هو المصطلح فیها لوضوح عدم البحث

فی کثیر من مباحثها المهمه کعمده مباحث التعادل و التراجیح بل و مسئله حجیه الخبر الواحد لا عنها و لا عن سائر الادله و رجوع البحث فیهما

و همچنین بحث خبر واحد بر آنست که قول معصوم بخبر زراره ثابت می شود یا نه که بحث از اصل موضوع است و اگر مراد از قول معصوم حاکی آن و ظاهر آن باشد یا اعم جواب آن می آید.

قوله و رجوع البحث فیهما الخ.

مجهول بودن موضوع علم اصول بدون انواع آن

مرحوم شیخ انصاری(ره)چونکه دیده اشکال بر قول صاحب قوانین و صاحب فصول می آید فرموده بحث از حجیت خبر واحد بحث از مسائل اصول است و لو موضوع علم اصول را ذات ادله ندانیم بلکه بوصف دلیلیت بدانیم چونکه برگشت بحث بر آنست که قول واقعی معصوم بخبر زراره مثلا ثابت می شود یا نه و نزاع در اصل قول معصوم نداریم بلکه در علم کلام حجیت آن ثابت شده ولی ثبوت فعلی و عدم ثبوت از عوارض سنت است نه ذات سنت و همچنین بحث از تعادل و تراجیح که بحث از حجیت خبر است در این حال نه بحث از اصل خبر.