شرح فارسی کفایه الاصول آخوند خراسانی جلد 1 صفحه 202

الیه اهل الحق من عینیه صفاته یکون علی الحقیقه فان المبدا فیها و ان کان عین ذاته تعالی خارجا الا انه غیر ذاته تعالی مفهوما.

و منه قد انقدح ما فی الفصول من الالتزام بالنقل او التجوز فی الفاظ الصفات الجاریه علیه تعالی بناء علی الحق من العینیه لعدم المغایره المعتبره بالاتفاق و ذلک لما عرفت من کفایه المغایره مفهوما و لا اتفاق علی اعتبار غیرها ان لم نقل بحصول الاتفاق علی عدم اعتباره کما لا یخفی.

و قد عرفت ثبوت المغایره کذلک بین الذات و مبادی الصفات.

الخامس انه وقع الخلاف بعد الاتفاق علی اعتبار المغایره کما عرفت العلوم در صفات ثبوتیه الهی و اما صفات فعلیه که مبدأ با ذات اقدس الهی مغایره دارد خارجا مثل خالق و رازق و متکلم و مرید و رحیم و کریم و آنچه که نظیر آنهاست که مبدأ در این افعال با ذات اقدس الهی دو چیز هستند مثلا خلق که مبدأ خالق است و رزق که مبدأ رازق است و غیر این ها با ذات اقدس الهی مغایره دارند و دو چیز هستند کما لا یخفی و صاحب کفایه صفات رحیم و کریم را از صفات ذات گرفته است و حال آنکه این ها از صفات فعل هستند.

تلبس مشتق به مبدأ لازم است در صدق حقیقت

قوله:الخامس الخ پنجم اینکه اختلاف واقع شده است در بین علماء در آنکه آیا لازم است حمل مشتق بر ذات که ذات متلبس به مبدأ باشد یا نه حقیقه بعد از آنکه اتفاق دارند که تغایر باید بین ذات و مبدأ مشتق باشد آنها که قائلند به اینکه متلبس به مبدأ معتبر نیست دلیل آورده اند به اینکه صادق است ضارب و مولم بر ذات با اینکه ضرب و الم بر مضروب واقع شده است قبلا مثلا زید ضارب عمروا با اینکه مضروب عمرو است و مضروب متلبس به مبدأ است یا زید مولم عمروا که الم متلبس است بعمرو که مفعول است در این موارد اسم فاعل متلبس به مبدأ نیست پس تلبس ذات به مبدأ معتبر نیست.