شرح فارسی کفایه الاصول آخوند خراسانی جلد 1 صفحه 210

للفظ الامر معان متعدده منها الطلب کما یقال امره بکذا و منها الشأن کما یقال شغله امر کذا و منها الفعل کما فی قوله تعالی وَ مٰا أَمْرُ فِرْعَوْنَ بِرَشِیدٍ و 3-بمعنی فعل می آید مثل قوله تعالی وَ مٰا أَمْرُ فِرْعَوْنَ بِرَشِیدٍ یعنی و ما فعل فرعون برشید.

4-بمعنی فعل عجیب می آید مثل قوله تعالی فَلَمّٰا جٰاءَ أَمْرُنٰا یعنی فلما جاء فعل عجیبنا.

5-بمعنی شیء می آید مثل رایت الیوم امرا عجیبا یعنی رایت الیوم شیئا عجیبا.

6-بمعنی حادثه می آید مثل همین رأیت امرا عجیبا یعنی حادثه عجیبا

7-بمعنی غرض می آید مثل جاء زید لامر کذا یعنی لغرض کذا

اشتباه معانی ماده امر بمصداق آن

و مخفی نماند که گفتیم ماده امر باین هفت معنی می آید بعضی معانی این ها اشتباه مصداق است بمفهوم یعنی غرض این ها هرکدام از افراد عامشان هستند مثل جاء زید لامر کذا یعنی لغرض کذا اگر مفهوم غرض گرفتیم یعنی زید هیچ غرض دیگری ندارد غیر از این غرض و اگر مصداق غرض گرفتیم یعنی زید غرضهای متعدده ای دارد که این یک فرد از آن افراد است پس این ها مصداق هستند نه مفهوم پس در جاء زید لامر کذا امر استعمال نشده در معنی غرض بلکه لام لامر دال بر غرض است بله می باشد مدخول او مصداق غرض و از افراد آن یعنی لام لامر برای مفهوم غرضی است که یکی از مصداقهای آن غرض این امر است نه مفهوم غرض فافهم.

و همچنین حال در قوله تعالی فَلَمّٰا جٰاءَ أَمْرُنٰا می باشد این امرنا مصداق برای تعجب است نه اینکه استعمال شده باشد در مفهوم تعجب چون خدای تعالی افعال عجیبه زیادی دارد که اینجا یکی از آن افعال عجیب است و یکی از