شرح فارسی کفایه الاصول آخوند خراسانی جلد 1 صفحه 24

لمن کان له ادنی تامل ثم إنّه لا ریب فی ثبوت الوضع الخاص و الموضوع له الخاص کوضع الاعلام و کذا الوضع العام و الموضوع له العام کوضع اسماء الاجناس و اما الوضع العام و الموضوع له الخاص فقد توهم انه وضع الحروف و ما الحق بها من الاسماء کما توهم ایضا ان المستعمل فیها خاص مع کون الموضوع له کالوضع.

دوم وضع تعیّنی که به واسطه کثرت استعمال وضع می شود مثل لفظ صلاه که اول برای دعاء بوده و بعد بجهت کثرت استعمال در ارکان مخصوصه تعیّنی در صلاه و حقیقت در آن شده.

و ایضا قسم دیگر تعیینی می آید از مصنف در حقیقت شرعیه.

قوله؛ثم ان الملحوظ حال الوضع الخ

تقسیم وضع بر چهار قسم

و بعد این وضع با موضوع له بر چهار قسم است:

اول وضع عام و موضوع له هم عام یعنی یک معنی کلی را تصور می کنند و این لفظ را بر همان معنی کلی وضع می کنند مثل اسماء اجناس مثل درخت کتاب فرش و غیره.

این معنای کلی آیا سریان و شیوع جزء معنی است که اگر در بعض افراد استعمال شد مجاز باشد استعمال لفظ در بعض معنای خود مجاز مرسل یا آنکه معنای عام لا بشرط قسمی که جامع بین تبادلی و سریانی است یا آنکه معنی ماهیه مهمله که مقسم از برای ماهیات است و بنابراین معنی اراده تمام افراد محتاج بمقدمات حکمت است و استعمال در بعضی افراد هم مجاز نیست چونکه بتعدد دال و مدلول است و حق اخیری است کما آنکه می آید ان شاءالله تعالی.

دوم وضع خاص موضوع له هم خاص مثل اعلام شخصیه که یک معنی