شرح فارسی کفایه الاصول آخوند خراسانی جلد 1 صفحه 29

و بالجمله لیس المعنی فی کلمه من و لفظ الابتداء مثلا الا الابتداء فکما لا یعتبر فی معناه لحاظه فی نفسه و مستقلا کذلک لا یعتبر فی معناها لحاظه فی غیرها و آله و کما لا یکون لحاظه فیه موجبا لجزئیته فلیکن کذلک فیها ان قلت علی هذا لم یبق فرق بین الاسم و الحرف.

بنابراین دو قول این خصوصیت از دو حال خارج نیست یا به واسطه خارج تخصیص داده شده است و خاص شده که اگر این مطلب باشد از واضحات است که در زیادی موارد مستعمل فیه در آنها کلی است مثل همین سر من البصره الی الکوفه.

رد قول صاحب فصول در معانی حرفیه

قوله:و لذا التجأ بعض الفحول الخ.

از این جهت که کلی است مستعمل فیه.صاحب فصول گفته مستعمل فیه جزئی اضافی است ولی این هم درست نیست چونکه غیر از جزئی حقیقی باقی دیگر کلی هستند مثل همین جزئی اضافی درست است که نسبت به کلی او جزئی اضافی است ولی نسبت به جزئی حقیقی کلی است مثل انسان که نسبت به حیوان جزئی اضافی است ولی چون خودش افرادی دارد نسبت به خودش کلی است.

قوله:و ان کانت هی الموجبه لکونه جزئیا ذهنیا الخ.

و اگر باشد این خصوصیت و جزئی بودن ذهنی چونکه جزئی حقیقی یا خارجی است کما آنکه گذشت و یا ذهنی است که نمی باشد معنی حرفی الا زمانی که ملاحظه شود حالتی برای معنی دیگر یعنی حرف به تنهائی معنی مستقلی ندارد بلکه معنی حال آن مثل حال عرض است پس همان طوری که عرض نمی باشد در خارج الا در موضوع همچنین حرف هم نمی باشد در ذهن الا در مفهوم دیگری یعنی به واسطه مفهوم و معنی دیگری که در ذهن است معنی پیدا می کند مثل