شرح فارسی کفایه الاصول آخوند خراسانی جلد 1 صفحه 67

ما لیس بحقیقه و لا مجاز اذا عرفت هذا فدعوی الوضع التعیینی فی الألفاظ المتداوله فی لسان الشارع هکذا قریبه جدا و مدعی القطع به غیر مجازف قطعا و یدل علیه تبادر المعانی الشرعیه منها فی محاوراته و یؤید ذلک انه ربما لا یکون علاقه معتبره بین المعانی الشرعیه و اللغویه فای علاقه بین الصلاه شرعا و الصلاه بمعنی الدعاء و مجرد اشتمال الصلاه علی الدعاء لا یوجب ثبوت ما یعتبر من علاقه الجزء و الکل بینهما کما لا یخفی بفرماید صلوا کما رأیتمونی اصلی.

در ثبوت حقیقت شرعیه و اشکال در آن

قسم سوم از وضع تعینی است و آن استعمال لفظ است در معنای مجازی و بکثره استعمال وضع تعینی پیدا می کند کما اینکه الفاظ در معانی شرعیه استعمال می شود در اصطلاح حقیقت متشرعه می نامند بنا بر اینکه مثل صلاه و صوم در اوائل شریعت مقدسه در معنای مجازی استعمال شده است و بکثره استعمال فعلا حقیقت متشرعه بلکه حقیقت شرعیه در زمان صادقین(ع)واقع شده است.

قوله:اذا عرفت هذا الخ گفتیم که قسم دوم از وضع تعیینی آنست که واضع همان وقت که لفظ را استعمال می کند هم وضع می کند لفظ را در معنی و هم استعمال می کند آن لفظ را در معنی آن وقت دعوی وضع تعیین که همین مطلب باشد در الفاظی که در لسان شارع آمده است جدا و قریب بذهن است بلکه اگر کسی ادعاء قطع بنماید زورگوئی نیست و دلالت می کند بر این مطلب ما تبادر معانی شرعیه از این الفاظ در محاورات یعنی مکالمات زمان پیغمبر ولی اشکال شده بصاحب کتاب که بتبادر ثابت نشده برای ما یعنی ما نمی دانیم که تبادر زمان شرع این طور بوده است یا نه و باید الآن تبادر داشته باشد و استصحاب قهقری کنیم و استصحاب قهقری در تمام ظواهر کتاب و سنت می آید یعنی بمجرد ظهور فعلی لفظ در معنی و