شرح فارسی کفایه الاصول آخوند خراسانی جلد 1 صفحه 76

ان الظاهر ان الصحه عند الکل بمعنی واحد و هو التمامیه و تفسیرها باسقاط القضاء کما عن الفقهاء او بموافقه الشریعه کما عن المتکلمین او غیر ذلک انما هو بالمهم من لوازمها لوضوح اختلافه بحسب اختلاف الانظار و هذا لا یوجب تعدد المعنی کما لا یوجبه اختلافها بحسب الحالات من السفر و الحضر و الاختیار و الاضطرار الی غیر ذلک کما لا یخفی.

است یعنی دعا با اجزاء و شرائط دیگر با قرینه ولی باز به این شخص هم می گوییم بنا بر حرف شما که معانی لغویه داشته باشند باز این اشکال پیش می آید که این لفظ صلاه مثلا که آوردید آیا تمام الاجزاء و شرائط است که صحیح باشد یا فی الجمله که اعم باشد و حاصل آنکه قول باقلانی با کسانی که قائل بعدم حقیقت شرعیه اند چندان فرقی ندارد و هرکدام اصل شد دیگری قرینه می خواهد اگرچه اصل هم قرینه می خواهد ولی قرینه عامه کما لا یخفی.

اتحاد معنای صحیح نزد تمام علماء

قوله:و منها ان الظاهر ان الصحه عند الکل بمعنی واحد الخ.

گفتیم که استعمال الفاظ در لسان شارع آیا در خصوص صحیحه است یا اعم حال معنای صحه چیست ظاهر اینست که لفظ صحه نزد همه علماء یک معنی دارد و آن تمامیت است و لا اشکال بر آنکه تمامیت شامل اجزاء و شرائط می شود یعنی مثل صلاه که واجد اجزاء و شرائط بود صحیح می نامند و اما اگر عدم المزاحم و عدم المانع مثل آنکه اهمی مزاحم آن نشود و نهی تعلق بآن نگرفته باشد محل خلاف است و حق آنست که ممکن است این ها جزء مسمی قرار داده شود مثل اجزاء و شرائط و محال نیست مثل آنکه علت و معلول با هم اسم قرار داده شود ولی وقوع ندارد و ممکن است بگوئیم بنا بر صحیحی آنها هم معتبر است چون که صحیح نزد شارع باید اعتبار کنیم نه صحیح نزد ما و صحیح نزد شارع تمام