شرح فارسی کفایه الاصول آخوند خراسانی جلد 1 صفحه 80

مثله لا مجال لها کما حقق فی محله مع ان المشهور القائلین بالصحیح قائلون بها فی الشک فیها و بهذا یشکل لو کان البسیط هو ملزوم المطلوب ایضا مدفوع بان الجامع انما هو مفهوم واحد منتزع عن هذه المرکبات در شک در اجزاء و شرائط چونکه در اصل تکلیف اجمالی نیست در این حال و اجمال و شک در امتثال و مکلف به است و در مثل این موارد راهی برای برائت نیست و باید حتما احتیاط کنیم و برائت در اصل تکلیف است نه در مکلف به مثلا اگر مولا امر فرمود اکرام کنید ده نفر از علما را و بعض آنها را اگر ما شک داریم که آیا عالم هست یا نه امتثال امر باین مشکوک نمی شود و باید حتما احتیاط کنیم و افرادی که یقین داریم عالم هستند اکرام کنیم چون که اشتغال یقینی برائت یقینی می خواهد و در ما نحن فیه تکلیف ما بامر بسیط مطلوب است و شک در محقق آن و در امتثال آن است حتما باید احتیاط کنیم و برائت جاری نمی شود با اینکه مشهور که قائل بصحیح هستند قائل هستند به برائت در شک جزء یا شرط برائت جاری می کنند.

عدم جریان برائت بنا بر جامع بسیط

قوله:و بهذا یشکل الخ همین اشکال وارد است اگر آن مسمی و جامع امر بسیطی باشد که ملزوم مطلوب باشد نه خود مطلوب چونکه باز تکلیف معلوم است و شک در مکلف به داریم.

در اشکالات بر جامع بسیط

قوله:مدفوع الخ مدفوع خبر برای و الاشکال فیه می باشد این اشکالها که شد بر اینکه نمی توانید شما برائت جاری کنید در قسم دوم و سوم که گفته شد این امر جامع مشترک یا ملزومی است که مساوی با عنوان مطلوب است و لازم می آید ترادف بین مطلوب و لفظ صلاه و چون شک در مأمور به دارید نمی توانید برائت جاری کنید جواب اینکه این حرف شما دفع شده بجهت آنکه جامع