حکایات منبر صفحه 174

طولی نکشید که آن شیعه موقع ناشناس و کوته فکر بر اثر مارگزیدگی بستری شد. علی علیه السلام به عیادتش رفت . از فرصت استفاده نمود و به وی فرمود: ((اگر می خواهی خداوند عافیتت دهد، باید متعهد شوی که از این به بعد نسبت به ما و دوستان ما اظهار علاقه و محبت بی مورد نکنی و در محضر دشمنان موجبات زحمت و آزار ما و یاران ما را فراهم نیاوری .(1)

آن مرد موقع ناشناس ، اگر شخص فهمیده و عاقلی می بود، هرگز به چنین عمل ناسنجیده و خامی دست نمی زند و بی جهت موجبات هتک و توهین قنبر را فراهم نمی ساخت . آری ! دوست نادان مایه رنج و ملال است . می خواهد به رفیق خود نفعی برساند، از نادانی به وی ضرر می زند.(2)

محدوده آزادی اجتماعی

علی علیه السلام فرموده : ((هر کس به شرایط و لوازم حریت عمل کند، شایسته آزادی است و هر کس در انجام وظایف و مقررات آزادی کوتاهی نماید، به ذلت بردگی برمی گردد.))(1)

می گویند در دنیای کنونی این جمله زبانزد عموم مردم در کشورهای متمدن است که : ((در جامعه فرد حق دارد از آزادی به مقداری استفاده کند که مضر به آزادی دیگران نباشد.))

این عبارت کوتاه و جامع به مردم همه کشورهای متمدن فهمانده است که محدود کردن آزادی فردی و چشم پوشی از اعمال پاره ای از خواهش های نفسانی ، شرط اساسی استفاده از زندگی اجتماعی است . کسی که می خواهد از مزایای تمدن بهره مند گردد و در جامعه با مردم زندگانی کند، باید آزادی خود را با آزادی دیگران تطبق دهد و تمایلات خویش را با توجه به مصلحت های جامعه اعمال نماید و اگر از این دستورات سرپیچی کند، مورد مؤ اخذه قرار می گیرد و به تناسب تخلفش مجازات می شود.

مدلول این عبارت ، مطلب جدیدی نیست که تصور شود، دنیای متمدن امروز به تازگی آن را فهمیده و برای حفظ حقوق افراد جامعه و استقرار تمدن ، عملا به کار بسته است .

این موضوع در دنیای چهارده قرن قبل ، در روزگار پایه گذاری تمدن اسلام مورد توجه رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بوده و در کمال صراحت از آزادی های فردی مضر به حقوق و آزادی دیگران جلوگیری کرده است .