کتابخانه بالقرآن

منبرها (موضوعات: 995) صفحه 15

صفحه 15

امام رضا (ع): نظام توحید الهی نفی صفتها از خداست. زیرا که عقلها گواهند که هر صفت و موصوفی مخلوق است و هر مخلوقی گواه آن است که آفریننده ای دارد که خودش صفت ندارد

فِی وَقْتٍ یُصِیبُ الْفِکْرُ مِنْهُ الْإِیمَانَ بِهِ مَوْجُوداً وَ وُجُودَ الْإِیمَانِ لَا وُجُودَ صِفَهٍ بِهِ تُوصَفُ الصِّفَاتُ لَا بِهَا یُوصَفُ وَ بِهِ تُعْرَفُ الْمَعَارِفُ لَا بِهَا یُعْرَفُ فَذَلِکَ اللَّهُ لَا سَمِیَّ لَهُ سُبْحَانَهُ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیر

فکر تنها تواند بودنش را دریابد، و به هستی اش اعتراف کند، اما از «وصف» ش، عاجز است که صفات را به او باید توصیف (و معرفی) کرد و نه او را به صفات، شناختنی ها را به او باید شناخت نه او را به شناختنی ها. این است خدائی که همنام ندارد، منزه است، همانندی ندارد. شنوا و بیناست(1).

هُوَالسَّمیعُ البَصیرُ الَّطیفُ الخَبیر... هُوَالجَوادُ الواسِعُ... یااَرحَمَ الرّاحِمینَ... یارَحیمُ یارَحمنُ... الرَّئوفُ الرَّحیمُ...یاذَالجَلالِ وَالاِکرامِ

تمامی این عبارات و کلمات اسماء و صفتهای خداوند هستند. در اینجا لازم است توضیح مختصری درباره اسماء و صفات الهی ارائه کنیم.

اسماء و صفات الهی

اسم یعنی علامت و صفت یعنی نشانه، و البته معانی شان شبیه هم هست. اول اینکه اسامی خدا فعل خداست؛ نه اینکه این صفات چگونگی وصف ذاتش باشد و یا صفت عین ذاتش باشد (نعوذ باللّه). زیرا خودِ وصف شدن و وصف کردن از شئوناتِ خلق است، لذا نمی توان خدا را وصف کرد. (مطابق آنچه در ابتدای بحث ذکر شد). چنانکه امام صادق (ع) می فرمایند: خداوند بزرگتر از آن است که به وصف در آید(2). بنابراین تنها وصف خدا «بی وصفی» است.

1- (27) تحف العقول، النص، ص: 244
2- (28) وسائل الشیعه، ج 7، ص: 191 __ الکافی (ط - الإسلامیه)، ج 1، ص: 117__ التوحید (للصدوق)، ص: 313__ عن أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع: اللَّهُ أَکْبَرُ مِنْ أَنْ یُوصَفُ.