- مقدّمه 2
- مقدمه استاد 5
- اشاره 8
- 1. دغدغه اخلاص 9
- الف) ویژگیهای اخلاقی - رفتاری 9
- اشاره 9
- 2. انس دائمی با قرآن کریم و تفسیر 12
- 3. توسل به معصومین 13
- 4. واقع گرایی 15
- 5. عزم و استقامت 17
- 6. ولایی بودن 18
- 7. آراستگی ظاهری(به دور از افراط و تفریط) 19
- 8. بی تکلّفی 19
- 9. خرق عادت های به جا و به موقع 22
- 10. داشتن روحیه خوف (متهم کردن خود) 24
- 11. تبلیغ عملی(واعظ متّعظ) 25
- 12. سوز داشتن 27
- ب) ویژگی های علمی - تبلیغی 29
- 1. شوق فراگیری و مطالعه فراوان 29
- 2. استفاده از تعطیلات و پاره وقتها 30
- 3. نداشتن بخل در ارائه پژوهش ها 32
- 4. اهتمام به معلمی 33
- 5. شهامت در گفتن «نمی دانم» 35
- 6. نگاه توحیدی در توفیقات 36
- 7. بهره گیری از دیگران 37
- 8. آمادگی برای تغییر موضوع بحث 40
- 9. عرضه کار به بزرگان 40
- 10. قدرت تمثیل 41
- 12. اعتماد به نفس و شهامت 42
- 11. استمداد الهی 42
- 13. حرص در هدایت کردن وتبلیغ 44
- 15. مخاطب اول دانستن خود 48
- 16. صداقت 49
- 17. هجرت های مکرّر 50
- 18. عدم درخواست مزد 52
- 19. قانع نبودن به فعالیت های تبلیغی خود 53
- 20. نگاه نقادانه به جلسات خود 54
- 21. دغدغه انتقال تجارب 55
- 1. مردمی بودن 57
- 2. تواضع و فروتنی 58
- 3. صراحت لهجه 59
- 4. پرهیز از موضع اتهام 61
- 5. در خط و جناح نبودن (پرهیز از تحزّب) 62
- اشاره 63
- الف) سمعی و بصری بودن 64
- اشاره 64
- 1. ارائه با تخته سیاه 65
- الف) ویژگی های تابلو 65
- 1. تربیتی 67
- ج) آداب نویسنده 67
- 2. بهره گیری از نمایش و حرکت عملی 68
- اشاره 68
- د) نکات پاک کردن تابلو 68
- 3. بهره گیری ازطرح و تصویر 71
- ب) تشنه کردن مخاطب: 73
- اشاره 73
- 1. برخی از شیوه های تشنه کردن 73
- 2. انتخاب تیتر به روز با تبیین مناسب 74
- 3. سؤال و جواب 77
- 4. سکوت معنا دار 79
- 1. تجمیع مفاهیم مشابه، ذیل عنوان مناسب 80
- 3. ملموس و عینی کردن مفاهیم 82
- 4. کالبد شکافی مفاهیم 83
- 5 . برقراری ارتباط بین مفاهیم همسو 85
- 6. ارائه مفاهیم در قالب اشکال منطقی (نتیجه گیری از مضامین مرتبط) 87
- 7. دقت در وجوه تشابه و تبیین آن 88
- 8. شمارش تکرارهای یک موضوع 89
- 1. داشتن طرح درس و نظم در ارائه 90
- د) گزینش و چینش مناسب: 90
- 2. روشن نمودن چشم انداز بحث (نوشتن سرفصل های مهم بر روی تخته) 91
- 3. تقطیع مناسب آیات و روایات 92
- 4. دسته بندی 94
- 7. گریز زدن در بین بحث (پرانتزهای به جا) 100
- 8. زمینه سازی 101
- 9. جمع بندی و خلاصه درس 104
- 1. بهره گیری از مثال 106
- 2. بهره گیری از اصل تدریج 108
- 3 . ارائه الگوها و نمونهها 110
- 4. بهره گیری از داستان 111
- 5. ساده گویی و روان گویی 114
- 6. بیان به موقع حکایات وخاطرات از بزرگان 116
- 7. بهره گیری از شوخی 117
- 9. رقیق کردن مباحث سنگین 122
- 10. استفاده از تعابیر عامیانه 123
- 11. تابلویی کردن و شعاری نمودن پیام 124
- 13. بهره گیری از اصطلاحات جدید 126
- 1. تطبیق مفاهیم با مصادیق مأنوس و اصطلاحات 128
- 2. تکرار هوشمندانه 129
- 5. خواندن از روی نوشته 135
- 6. دو طرفه کردن کلاس (برقراری ارتباط چند سویه در کلاس) 136
- 7. برقراری ارتباط بین حوادث گذشته با مصادیق امروز 139
- 8. تکیه بر مشترکات 140
- اشاره 142
- الف) منابع محتوا 143
- 1. داشتن محتوای غنی قرآنی 143
- 3. بهره گیری از متون ادعیه 148
- 4. استفاده از تاریخ 149
- 5. مطالعه کتب مفید دیگر 152
- 1. تدبّر با نگاه موضوعی در آیات 155
- 2. تفسیر آیات برگزیده 156
- 3. فیش برداری 157
- 4. تشکیل پرونده تبلیغی 158
- 5. تحقیق در زوایا و اضلاع یک موضوع 160
- 6. نگاه متفاوت، تدوین متفاوت 161
- 7. استفاده از فهرست 162
- 8. گلچین کردن مطالب 163
- 9. اکتفاء نکردن به مطالعات قبلی 164
- 10. دقت در موضوعات تبلیغ 165
- 1. تکیه بر جامعیت اسلام 167
- 2. در نظر گرفتن ابعاد یک موضوع 169
- 3. بیان دنیا در کنار آخرت 170
- 4. ترکیب مناسب و موزون 171
- 5. تبلیغ فرهنگ صحیح و مبارزه با انحرافات و عادات غلط 172
- 6. پرهیز از بیان اقوال و احتمالات 174
- 7. صداقت در ارائه مباحث 175
- 8. آسان و شیرین جلوه دادن دین 176
- 9. دقت درانگیزه انتخاب موضوع 179
- 10. تناسب محتوا با زمان و مکان 180
- 11. تناسب لحن و حرکات دست 181
- 12. مستند کردن آموزش 182
- 13. پرداختن به موضوعات واجب 185
- 16. مدح و نقد مسؤولین نظام 189
- 17. معرفی منابع بحث 190
- 18. بازگذاشتن پرونده بحث 191
- 19. پرهیز از بحثهای تخصصی 192
- 20 . پرهیز از بحث های جنجالی 193
- اشاره 195
- 1. توجه به اصل نیاز 196
- 2. سنخیت و تناسب محتوا با مخاطبان 197
- 3. توجه به آمادگی مخاطب 199
- 4. توجه و تکریم به مخاطب 201
- 5. توجه به تنوع سنی و تحصیلی مخاطبان 203
- 7. نظرخواهی 205
- 8. استفاده از احساسات و عواطف 206
- 9. پرهیز از تبعیض 208
- 10. توجه به ظرفیت و گرایش مخاطبان 210
- اشاره 213
- توصیه هایی برای پاسخگویی 214
- اصولی برای بیان احکام 215
- توصیه جهت پرهیز از برخی آسیب ها 218
- رعایت برخی نکات شکلی 219
- برخی از سفارشهای تبلیغی و نکات کوتاه استاد 220
- الف) نکات ضروری درتشویق: 237
- اشاره 237
- ب) نکات ضروری در توبیخ 239
- آخرین سخن 241
- ورق: وَ طَفِقا یَخْصِفانِ عَلَیْهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّه ؛ و به (پوشاندن خویش با) چسباندن برگ درختان بهشت بر خود پرداختند. (أعراف/ 22)
- سرابیل: (1)
«وَ جَعَلَ لَکُمْ سَرابِیلَ تَقِیکُمُ الْحَرَّ وَ سَرابِیلَ تَقِیکُمْ بَأْسَکُمْ . . . و برای شما لباس هایی قرار داد که شما را از گرما (و سرما) حفظ می کند ولباس هایی که شما را از آسیب های یکدیگر حفظ می نماید.» (نحل/ 81)
2. تفسیر آیات برگزیده
از سفارشهای حجه الاسلام قرائتی، در تهیه و آماده سازی محتوا، انتخاب آیات برگزیده ومناسبِ با مخاطبان و تبیین و تفسیر آن است. ایشان معتقد است که برای عموم مردم، نه تفسیر ترتیبی - که آیات را از اول تا به آخر سوره ای بیان کنیم - لازم و مناسب است و نه تفسیر موضوعی که یک موضوع را در چندین جلسه ارائه بدهیم، کار درستی است. ایشان می فرماید:
«قرآن کریم، داروخانه ای است که باید داروی مخاطب را از آیات آن انتخاب کنیم؛ باید تفسیر از آیات انتخابی باشد و انتخاب نیز، باید هنرمندانه صورت گیرد؛ انتخابی که به نیاز مخاطب یا با زمان و مکان ارائه بحث سنخیت داشته باشد.»
این معلم با تجربه معتقد است که در انتخاب آیات نیز، تا مقداری که امکان دارد یا آیات کوتاه که حالت تابلویی دارد؛ گزینش شود؛ مانند: «أَوْفُوا بِعَهْدی أُوفِ بِعَهْدِکُمْ» (بقره/40) «فَاذْکُرُونی أَذْکُرْکُم» (بقره/ 153) «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُمْ» (ابراهیم/ 7) «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْسانا» (بقره/ 83) و. . . و یا اگر آیه ای طولانی برای تفسیر انتخاب شد، جمله ای که مناسب تیتر شدن است، را بنویسم و به صورت تابلویی ارائه دهیم.
از کارهای مناسب و مؤثری که حاج آقای قرائتی، در تفسیرانجام می دهد این که ضمن پرهیز از بیان اقوال و اختلافات در شأن نزول ها، آیات را با مباحث اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، نظامی، اقتصادی و. . . مرتبط نموده و تطبیق می نماید و این باور را به مخاطبانش تزریق می کند که قرآن کریم کتاب زندگی است و در هر عصری
1- . در میان انواع لباس ها، نام «سَرابِیلَ» (پیراهن)، برده شده که لباس دائمی برای زن و مرد، کودک و بزرگ، در همه حال و همه جاست و تمام بدن را می پوشاند. تفسیر نور(10جلدی)، ج 4، ص: 560.