پیام قرآن جلد 3 صفحه 135

است مانند حدیث زیر؟ یکی از یاران معروف امام صادق علیه السلام به نام علاءبن فضیل از آن حضرت تفسیر آیه شریفه «فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا» را سؤال کرد، امام علیه السلام در پاسخ فرمود: التَّوحیدُ (منظور توحید است).(1)

همین معنا در احادیث متعدّد دیگری نیز آمده است.(2)

در بعضی دیگر از این احادیث مسأله خداشناسی به عنوان یک امر فطری ذکر شده، مانند حدیثی که زراره از امام باقر علیه السلام نقل می‌کند، می‌گوید: از تفسیر آیه «حُنَفَاءَ للَّهِ غَیْرَ مُشْرِکِینَ بِهِ» سؤال کردم، فرمود: «هِیَ الْفِطْرَةُ الَّتی فَطَرَ النّاسَ عَلَیْها لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ قالَ: فَطَرَهُمْ اللَّهُ عَلَی الْمَعْرِفَةِ».

فرمود: «منظور فطرتی است که خداوند مردم را بر آن آفریده» سپس فرمود:

«خداوند سرشت آنها را بر معرفت و شناخت خود قرار داده است».(3)

همین معنا در احادیث دیگری نیز آمده است.(4)

و در بعضی از روایات «تمام اصول اسلام» به عنوان یک امر فطری معرّفی شده، چنانکه در حدیث معروف از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌خوانیم: «کُلُّ مَوْلُوْدٍ یُوْلَدُ عَلَی الْفِطْرَةِ حَتّی یَکُوْنَ ابَواهُ هُما اللَّذانِ یُهَوِّدانِهِ وَ یُنَصِّرانِهِ : «هر نوزادی بر فطرت اسلام متولد می‌شود، مگر این‌که پدر و مادرش او را به آئین یهود یا نصرانیت درآورند».(5)

این حدیث در بسیاری از متون معروف شیعه و اهل سنت آمده است، و جزء

1- بحارالانوار، جلد 3، کتاب التوحید، صفحه 277، حدیث 4.
2- همان مدرک، حدیث 5 و 6 و 8 و 10.
3- همان مدرک، جلد 3، صفحه 279، حدیث 11.
4- همان مدرک، حدیث 12 و 13.
5- عوالی اللئالی مطابق نقل بحارالانوار، جلد 3، صفحه 281، حدیث 22.