- الطرق الی اللَّه ... 1
- طرق معرفة اللَّه 5
- اشاره 5
- اشاره 7
- 1. برهان تغییر و حرکت 7
- اشاره 8
- شرح مفردات 10
- منطق نیرومند ابراهیم علیه السلام در برابر بتپرستان 12
- تفسیر و جمعبندی 12
- رابطه افول و حدوث 18
- اشاره 23
- 1. برهان حرکت و مقدّمات آن 23
- توضیحات 23
- دلایل وجود حرکت در جوهر 27
- 2. راه یافتن به وجود خدا از طریق برهان حرکت 30
- 3. جهان متغیر است و هر متغیری حادث 31
- 4. حدوث جهان از طریق قوانین علمی امروز 32
- اشاره 36
- 2. برهان وجوب و امکان (فقر و غنی) 36
- اشاره 37
- شرح مفردات: 38
- همه نیازمند اویند 40
- تفسیر و جمعبندی 40
- توضیحات 47
- 1. برهان وجوب و امکان از نظر فلسفی 47
- 2. برهان غنا و فقر در روایات اسلامی 50
- اشاره 52
- 3. برهان علّت و معلول 52
- اشاره 53
- شرح مفردات: 54
- تفسیر و جمعبندی 56
- بازپرسی عجیب! 56
- توضیحات 60
- برهان علّت و معلول در فلسفه و کلام 60
- 1. تعریف اصل علّیّت 61
- 2. گستردگی و کاربرد وسیع قانون علّیّت 61
- 3. سرچشمه شناخت قانون علّیّت 62
- 4. اقسام علّت 65
- توضیح برهان علّیّت: 66
- 4. برهان صدّیقین 69
- اشاره 69
- اشاره 70
- شرح مفردات 72
- قرآن و برهان صدّیقین 74
- تفسیر و جمعبندی 74
- آفتاب آمد دلیل آفتاب 76
- احاطه وجودی خداوند 78
- آغاز و انجام تویی! 80
- او روشنی بخش جهان است 82
- توضیحات 85
- 1. برهان صدّیقین در روایات اسلامی و دعاها 85
- 2. توضیح برهان صدّیقین 88
- اشاره 92
- 5. راهی به سوی اواز درون (فطرت خداشناسی) 92
- اشاره 93
- شرح مفردات 97
- تفسیر و جمعبندی 99
- آفرینش ثابت و پایدار 99
- هنگامی که در طوفان حوادث گرفتار میشوند 100
- آنها نیز اعتراف دارند 106
- پیمان عالم ذر 109
- 1. عالم ذر در روایات اسلامی 120
- توضیحات 120
- 2. کدام فطرت، فطرت عقل، یا دل؟ 124
- 3. شواهد زنده فطری بودن ایمان به حق 125
- 4. فطرت در روایات اسلامی 134
- یکتایی ذات پاک او (مهمترین اصل در شناخت خدا) 138
- اشاره 138
- اشاره 139
- شرح مفردات 144
- گناه نابخشودنی! 146
- تفسیر و جمعبندی 146
- بزرگترین ستم! 150
- سقوط وحشتناک 151
- مبارزه با شرک را از ابراهیم علیه السلام بیاموزید 159
- توضیحات 162
- این همه اهمیت به مسأله توحید و شرک چرا؟ 162
- دلایل توحید 166
- اشاره 166
- 1. گواهی فطرت بر یکتایی خداوند 167
- اشاره 167
- اشاره 168
- تفسیر و جمعبندی 170
- آنجا که نور توحید میتابد! 170
- در تمام شدائد به او پناه میبرید 173
- نوری که در میان امواج ظلمات میدرخشد 176
- 2. هماهنگی جهان دلیل دیگری است 180
- اشاره 180
- اشاره 181
- شرح مفردات 183
- درست نگاه کن، هیچ ناهماهنگی نمیبینی! 185
- تفسیر و جمعبندی 185
- اگر در جهان دو خدا وجود داشت ... 187
- توضیحات: 189
- 1. وحدت جهان آفرینش از دیدگاه علوم 189
- اشاره 192
- 2. توضیح برهان تمانع 192
- پاسخ به دو سؤال 193
- اشاره 198
- اشاره 199
- خداوند بر یگانگی ذات خود گواه است 200
- تفسیر و جمعبندی 200
- او اوّل و آخر و ظاهر و باطن است 203
- 1. او یک حقیقت نامتناهی است 206
- توضیحات: 206
- 2. حقیقت بیانتها حتماً یکی است 208
- 3. دلیل صرف الوجود در احادیث اسلامی 209
- 4. دلیل فیض و هدایت 211
- اشاره 211
- اشاره 212
- دعوت عمومی پیامبران به خدای یکتا 213
- تفسیر و جمعبندی 213
- آیا دلیلی بر شرک دارید؟! 216
- فیض و هدایت در روایات اسلامی 217
- توضیحات 217
- 5. برهان ترکّب 219
- 6. توحید و ادلّه نقلی 219
- اشاره 221
- سرچشمههای مهمّ شرک 221
- 1. پیروی از اوهام 221
- اشاره 222
- شرح مفردات 225
- تفسیر و جمعبندی 227
- فرو رفتن در عالمی از اوهام! 227
- نامهای بینشان 228
- تکیه بر حدس و تخمین 230
- اشاره 236
- اشاره 237
- چرا خدا را نمیبینیم؟! 239
- تفسیر و جمعبندی 239
- همین درخواست را از موسی علیه السلام کردند 241
- بگذار به آسمان بروم خدا را ببینم! 243
- لابد منتظرند خدا نزد آنها بیاید؟ 246
- توضیحات 248
- چرا در عالم حس خانه کردهاند؟! 248
- اشاره 251
- 3. منافع خیالی 251
- اشاره 252
- شرح مفردات 254
- تفسیر و جمعبندی 255
- بتها شفیعان ما هستند؟! 255
- توضیحات: 258
- 1. سرچشمه پندار شفاعت 258
- 2. نفوذ بتپرستی در میان اعراب 260
- 3. عوامل دیگر شرک و بتپرستی 263
- اشاره 264
- 4 و 5. عامل تقلید و استعمار 264
- اشاره 265
- شرح مفردات 267
- تفسیر و جمعبندی 268
- بتپرستی آئین نیاکان ما است! 268
- پاسخ همیشگی بتپرستان 273
- 1. تقلید، عامل ترقّی یا انحطاط اقوام! 276
- توضیحات 276
- 2. تزئین شیاطین و هوای نفس 277
- 3. بتپرستی عامل استضعاف و استعمار فکری 278
- 4. آخرین سخن پیرامون عوامل شرک 280
- اشاره 286
- شاخههای توحید 286
- 1 و 2. توحید ذات و صفات 290
- اشاره 290
- اشاره 291
- ای برتر از خیال و قیاس و گمان و وهم! 292
- تفسیر و جمعبندی 292
- 1. مفهوم دقیق توحید ذات 301
- توضیحات 301
- 2. مفهوم توحید صفات 302
- 3. دلیل بر توحید صفات 303
- اشاره 306
- 3. توحید دَر عبادت 306
- اشاره 307
- شرح مفردات 311
- تفسیر و جمعبندی 312
- معبود فقط او است! 313
- من غیر خدا را پرستش نمیکنم 317
- اگر قادر به عبادت خدا نیستید هجرت کنید 320
- 1. درخت پربار توحید عبادت 327
- توضیحات 327
- 2. روح عبادت و پرهیز از افراط و تفریطها 328
- 3. توحید شرکآلود وهابیان 333
- 1. توحید خالّقیت 340
- اشاره 340
- 4. توحید افعالی 340
- اشاره 341
- شرح مفردات 343
- او خالق همه چیز است 344
- تفسیر و جمعبندی 344
- حتی بتپرستان خالق جهان را خدا میدانستند 347
- 1. نخستین گام به سوی شرک در خالقیّت 352
- توضیحات: 352
- 2. گام دیگر در طریق شرک 353
- 2. توحید ربوبیّت 358
- اشاره 358
- اشاره 359
- شرح مفردات: 361
- تفسیر و جمعبندی 363
- خداوندا! تو پروردگار جهانیانی 363
- او مدبّر امور است 369
- توضیحات 372
- 1. توحید یعنی حذف واسطهها! 372
- 2. تاریخ ادیان و خرافه واسطهها 373
- 3. تفویض نیز نوعی شرک است 381
- 4. پاسخ به یک سؤال: آیا فرشتگان مدبّرات امرند؟ 383
- 5. «توحید ربوبی» در احادیث اسلامی 384
- اشاره 386
- 3. توحید مالکیّت و حاکمیّت تکوینی 386
- اشاره: 387
- شرح مفردات: 389
- تفسیر و جمعبندی 390
- خداوندا! مالک الملک تویی! 390
- توضیحات 397
- 1. اثرات تربیتی ایمان به توحید مالکیّت و حاکمیّت 397
- 2. سوء استفاده از مفهوم خدامالکی 398
- 4. توحید در قانونگذاری حاکمیّت تشریعی 401
- اشاره 401
- اشاره 402
- شرح مفردات: 405
- هرکس بر طبق حکم خدا حکم نکند ... 406
- تفسیر و جمعبندی 406
- حکم فقط حکم اللَّه! 409
- در اختلافات خود به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله رجوع کنید 413
- 1. حاکمیّت خداوند در منطق عقل 416
- توضیحات 416
- 3. مشروعیّت حکومتها تنها از سوی خدا است 418
- 2. حکومت یک ودیعه الهی است 418
- 4. آثار تربیتی ایمان به توحید حاکمیّت 421
- اشاره 424
- 5. توحید در اطاعت 424
- اشاره 425
- شرح مفردات 428
- تفسیر و جمعبندی 429
- خداوندا! فقط مطیع فرمان توایم 429
- پرستش رهبران و علماء 434
- 1. مطاع مطلق خدا است 438
- توضیحات 438
- 2. توحید اطاعت در روایات اسلامی 439
بزرگترین ستم!
در چهارمین آیه تعبیر تکان دهنده دیگری درباره شرک از زبان لقمان میشنویم، هنگامی که به فرزندش پند و اندرز میداد و میگفت: « (به خاطر بیاور) هنگامی را که لقمان به فرزندش- در حالی که او را موعظه می کرد- گفت:
پسرم! چیزی را همتای خدا قرار مده که شرک، ظلم بزرگی است»: «وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ یَعِظُهُ یَا بُنَیَّ لَاتُشْرِکْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیمٌ».
لقمان گرچه طبق قول مشهور، پیامبر نبود، ولی مسلّماً مردی حکیم و دانشمندی بود که قرآن بر علم و حکمت او صحّه گذارده، و سخنانش را همردیف سخنان خدا قرار داده، چنین مردی با آن علم و حکمت و با نهایت دلسوزی که نسبت به فرزندش داشت مسلّماً خالصترین نصایح و اندرزها را در اختیار او میگذارد.
و اولین نصیحت از نصایح دهگانهای که قرآن از این مرد حکیم نسبت به فرزندش نقل کرده، همین نصیحت پرهیز مطلق از هرگونه شرک است، این نشان میدهد که ریشه خودسازی و همه اصلاحات فردی و جمعی و اخلاقی مبارزه با شرک در تمام شعب و شاخههای آن است، و به خواست خدا در توضیحات درباره رابطه شرک با این مسائل مشروحاً سخن خواهیم گفت.
بعضی احتمال میدهند فرزند لقمان مشرک بوده، و او در مقام نهی برآمده، ولی همانگونه که بعضی از مفسّران بزرگ نیز گفتهاند ممکن است این سخن به عنوان هشداری به خاطر اهمیت مسأله بوده، همانطور که در آیه قبل نیز خداوند