پیام قرآن جلد 3 صفحه 206

است، دومی برای او تصوّر نمی‌شود، چون هر چه غیر او است مغلوب و مقهور او است، و چون مغلوب و مقهور است نمی‌تواند واجب الوجود و نامحدود باشد. (دقّت کنید)

توضیحات:

1. او یک حقیقت نامتناهی است

نخستین و مهمترین مطلبی که در باب صفات خدا باید اثبات گردد تا هم مسأله توحید مشخص گردد و هم صفات دیگر او همچون علم و قدرت و مانند آن نامتناهی بودن ذات پاک او است، چرا که اگر این مطلب به خوبی اثبات و درک شود راه برای اثبات همه صفات جمال و جلال او (صفات ثبوتیه و سلبیه) هموار می‌گردد.

برای اثبات این معنا که او یک وجود بی‌انتها است باید امور زیر مورد توجّه قرار گیرد:

1. محدودیّت وجود یعنی آلوده بودن به عدم چرا که اگر پای عدم در میان نباشد محدودیّت مفهومی نخواهد داشت، ما می‌گوییم عمر فلان کس محدود است یعنی عمر او سرانجام به عدم منتهی می‌گردد، و آلوده به نیستی است، همچنین درباره محدودیّت قدرت و علم و مانند آن.

2. وجود ضد عدم است، و اگر چیزی ذاتاً مقتضی وجود باشد نمی‌تواند مقتضی عدم گردد.