- پیشگفتار 1
- اشاره 5
- اشاره 5
- 1- امامت چیست؟ 6
- 2- آیا امامت از اصول است یا از فروع؟ 8
- اشاره 10
- 3- بحث امامت از کی آغاز شد؟ 10
- واژه «امام» در لغت و قرآن 12
- 4- عظمت مقام امامت در قرآن مجید 14
- 5- فلسفه وجود امام 22
- ولایت و امامت عامه در قرآن مجید 30
- اشاره 30
- آیه انذار و هدایت 31
- آیه صادقین 36
- آیه اولی الامر 41
- 1- حدیث ثقلین 48
- ولایت و امامت عامه در سنت 48
- اشاره 48
- اشاره 48
- تکرار حدیث ثقلین بر زبان پیامبر صلی الله علیه و آله 59
- نکات مهمی که از حدیث ثقلین استفاده میشود 62
- تنها یک سؤال 63
- 2- حدیث سفینه نوح 66
- اشاره 66
- مفاد حدیث سفینه 68
- اشاره 72
- 3- حدیث نجوم 72
- محتوای حدیث نجوم 74
- اشاره 80
- 4- حدیث امامان اثنا عشر 80
- محتوای حدیث ائمه اثنی عشر علیه السلام 83
- زمین از حجت الهی خالی نمیماند 88
- اشارات قرآنی و منطقی بر لزوم حجت الهی 90
- اشاره 92
- شرائط و صفات ویژه امام 92
- علم امام 94
- منابع علمی امامان! 101
- [1- آگاهی کامل از کتاب اللّه و قرآن مجید] 101
- اشاره 101
- 2- وراثت از پیامبر 107
- 3- ارتباط با فرشتگان 110
- 4- القای روح القدس 110
- 5- نور الهی 113
- اشاره 116
- معصوم بودن امامان: 116
- اهل بیت چه کسانی هستند؟ 121
- پاسخ به چند سؤال 127
- خردهگیریها بر مسأله عصمت 133
- ویژگیهای امامان: 137
- اشاره 137
- تعیین امام تنها از سوی خدااست 139
- اشاره 141
- ولایت تکوینی پیامبران و امامان: 141
- 1- «ولایت در امر خلقت و آفرینش جهان» 142
- 2- «ولایت تکوینی به معنی واسطه فیض بودن»: 142
- 3- «ولایت تکوینی در مقیاس معین» 142
- 4- «ولایت به معنی دعا کردن برای تحقق امور مطلوب»: 143
- ولایت تکوینی در احادیث اسلامی 150
- ولایت و امامت خاصّه 157
- اشاره 157
- اشاره 159
- [بخش اول 159
- 1- آیه تبیلغ 159
- شأن نزول 160
- جریان غدیر 161
- محتوای روایات غدیر 162
- بررسی و تحلیل تازهای روی آیه تبلیغ 168
- توضیحات 170
- 1- تفسیر ولایت و مولی در حدیث غدیر 170
- 2- آیات دیگر قرآن در تأیید داستان غدیر 173
- 3- ارتباط این آیه با قبل و بعد از آن چگونه است؟ 177
- 4- چرا علی علیه السلام به حدیث غدیر استدلال نفرمود؟ 178
- شأن نزول 180
- 2- آیه ولایت 180
- اشاره 180
- چگونگی دلالت آیه ولایت بر مساله خلافت 183
- ایرادها و بهانه جوییها 185
- 3- آیه اولی الامر 193
- 4- آیه صادقین 198
- اشاره 201
- 5- آیه قربی 201
- آیه قربی در احادیث اسلام 205
- اشاره 214
- بخش دوّم: آیات فضائل 214
- اشاره 216
- 1- آیه مباهله 216
- مباهله در کلمات محدثان 219
- اهمیّت مباهله 224
- خردهگیری که بر آیه مباهله دارند. 228
- 2- آیه خیرُ البَرِیَّه 234
- 3- آیه لیلة المبیت 240
- 4- آیه حکمت 246
- 5- سوره هَل اتی 248
- اشاره 248
- هل اتی در اشعار شعراء 252
- خرده گیران در برابر سوره هَلْ اتی! 254
- 6 و 7- آیات «برائت» و «سقایة الحاج» 259
- اشاره 259
- آیه سقایة الحاج 265
- 8- آیه «وصالح المؤمنین» 269
- اشاره 272
- 9- آیه وزارت 272
- محتوای آیه و احادیث «وزارت» 274
- 10 و 11- آیات سوره احزاب 276
- 12- آیه بینه و شاهد 281
- 13- آیه صدیقون 286
- 14- آیه نور 288
- 15- آیه انذار 291
- 16- آیه مرج البحرین 297
- اشاره 301
- 17- آیه نجوی 301
- سؤال 306
- 18- آیه سابقون 307
- اشاره 307
- 1- منظور از «قلیل من الاخرین» کیست؟ 310
- 2- نخستین مسلمان که بود؟ 311
- تنها یک سؤال! 319
- 19- آیه اذُن واعِیَة 323
- 20- آیه محبّت 326
- 21- آیه منافقان 330
- 22- آیه ایذاء 334
- 23- آیه انفاق 338
- 24- آیه محبّت 341
- 25- آیه مسئولون 349
- اشاره 354
- امامان دوازده گانه 354
- 1- آیه صلوات و درود 358
- 2- آیه نور و بیوت 365
- 3- صراط مستقیم 368
- 4- وسیله پذیرش توبه آدم علیه السلام 370
- 5- بهترین حسنات 373
- تصریح به نام امامان اهلبیت علیهم السلام 378
- اشاره 380
- الامام المهدی (عج) 380
- 1- حکومت صالحان در زمین 383
- 2- آیه سوره نور 390
- 3- آیه ظهور حقّ 395
- آثار انتظار ظهور مهدی علیه السلام 399
- حقیقت انتظار و آثار سازنده آن 400
- مفهوم انتظار 403
- انتظار یعنی آماده باش کامل 405
- نخستین فلسفه- خودسازی فردی 406
- فلسفه دوّم- خود یاریهای اجتماعی 407
- فلسفه سوم- منتظران راستین در فساد محیط حل نمیشوند 408
پیشگفتار
تفسیر موضوعی چیست؟ و چه مشکلاتی را حل میکند؟
پاسخ به این دو سؤال مهم اثر عمیقی در فهم صحیح تر و بهتر کتابهایی چون کتاب حاضر دارد، و تا جواب این دو پرسش روشن نشود نمیتوان به خوبی دریافت که این گونه کتابها چه هدفی را تعقیب میکند؟
در پاسخ سؤال اول یادآور میشویم که قرآن مجید کتابی است که در طول 23 سال با توجه به نیازها و شرایط مختلف اجتماعی و حوادث گوناگون نازل شده، و همگام با پیشرفت جامعه اسلامی پیشروی کرده است.
آیات سوره هایی که در مکه نازل شده عمدتاً ناظر به تحکیم پایههای ایمان و اعتقاد نسبت به توحید و معاد، و مخصوصاً مبارزه شدید و پی گیر با شرک و بت پرستی است، در حالی که آیات سوره هایی که در مدینه نازل شده و طبعاً بعد از تشکیل حکومت اسلامی بوده ناظر به احکام اجتماعی و عبادی و سیاسی و تشکیل بیتالمال و نظام قضایی اسلام و مسائل مربوط به جنگ و صلح و نبرد با منافقان و امثال آن میباشد که اسلام با آن درگیر بوده است.
بدیهی است که هیچ یک از این مسائل به صورت یک رساله عملیه یا یک کتاب درسی و کلاسیک مطرح نگشته، بلکه طبق نیازها و مناسبت ها، و ضرورت ها، آیات نازل گشته است، مثلًا ملاحظه میکنیم که احکام مربوط به جهاد و دستورات جنگی