سراج الانساب صفحه 74

ص:68

1- (1) در دو نسخه:عبد اللّه.
2- (2) آنچه مشهور و معروف است در سوم ماه شعبان است.
3- (3) آنچه مشهور و معروف است دوازدهم محرم یا بیست و پنجم محرم است.

فصل أول: امام محمد باقر علیه السلام

( امام محمد باقر علیه السلام )

مادر آن حضرت ام عبد اللّه فاطمۀ بنت امام حسن علیه السّلام،کنیۀ محمد الباقر أبو جعفر است،و لقب او از برای آن باقر نهاده اند که جابر بن عبد اللّه أنصاری از پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله روایت کرده است که حضرت پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله گفت:یا جابر انک ستعیش حتی تدرک رجلا من أولادی اسمه اسمی یبقر العلم بقرا،فاذا رأیته فاقرأه منی السلام.پس یک روز جابر محمد باقر علیه السّلام را بدید و نسب او پرسید، و از این معنی او را خبر کرد و گفت:جد تو رسول اللّه تو را سلام رسانید (1).

و بقر در لغت عرب شکم شکافتن است،یعنی شکم او پر علم است.

چون برادر او زید شهید به دمشق نزد هشام بن عبد الملک رفت،هشام زید را گفت چون است برادر تو بقره.

زید هشام را گفت:چرا مخالفت سخن رسول خدای صلّی اللّه علیه و آله می کنی،که هر که مخالفت سخن رسول خدای کند روز قیامت او را از بهشت منع کنند و به دوزخ فرستند،که حضرت رسالت او را باقر لقب نهاده است.

مادر محمد باقر علیه السّلام فاطمۀ بنت الحسن بن علی بن أبی طالب علیهما السّلام، و أول کسی که جمع شده است برای او ولادت الحسن و الحسین علیهما السّلام،و در این معنی شاعر گفته است:

یا باقر العلم لاهل التقی و خیر من لبی علی الاجبل

و محمد الباقر علیه السّلام جلیل القدر،و واسع العلم،و وافر الحلم بود زیاده از آن که در حیز تحریر و تقریر درآید.