- سخن ناشر 1
- اشاره 8
- تعریف علم الحدیث 8
- تعریف علم الدرایه یا مصطلح الحدیث 10
- پیشینه تاریخی 12
- موضوع علم الدرایه 16
- حدیث 17
- سنّت 19
- خبر 20
- اثر 21
- سند حدیث-(طریق و وجه) 22
- متن حدیث 23
- محدّثان شیعه 24
- محدّثان اهل سنّت 24
- تفاوت حدیث قدسی با قرآن 25
- تفاوت حدیث قدسی و حدیث نبوی 25
- تعداد احادیث قدسی 26
- اشاره 28
- الف)منابع شیعه 28
- ب)منابع اهل سنّت 28
- اقسام خبر و حدیث 30
- اشاره 30
- اشاره 30
- 2-خبر واحد از نظر فریقین 37
- اشاره 39
- تقسیم خبر واحد از نظر تعداد راویان 39
- 1-خبر مستفیض 39
- 2-خبر عزیز 40
- 3-خبر غریب 41
- ب)منابع اهل سنت 43
- الف)منابع شیعه 43
- اشاره 45
- اشاره 47
- 1-«صحیح»نزد قدمای امامیه 47
- حدیث صحیح 47
- 2-«صحیح»نزد متأخّران امامیه 49
- 3-«صحیح»نزد محدّثان اهل سنّت 52
- اشاره 55
- 1-حدیث حسن 57
- 2-حدیث موثّق 61
- 3-حدیث ضعیف 64
- اشاره 68
- عمل به روایت ضعیف و چگونگی جبران ضعف سند 68
- حجّیت خبر واحد 70
- خلاصه و نتیجه 72
- منابع برای مطالعه و تحقیق 73
- الف)منابع شیعه 73
- ب)منابع اهل سنّت 73
- پرسش و تمرین 74
- گستره اصطلاحات حدیثی 76
- اصطلاحات مربوط به تقسیم خبر واحد از نظر اوصاف(اصطلاحات مشترک و مختص) 76
- تقسیم خبر واحد از نظر اوصاف نزد فریقین 77
- اصطلاحات مشترک 78
- مُسنَد 79
- اشاره 79
- محدّثان شیعه 79
- اشاره 79
- محدّثان اهل سنّت 80
- اشاره 81
- متصل 81
- محدّثان شیعه 81
- محدّثان اهل سنّت 82
- مرفوع 83
- محدّثان شیعه 83
- اشاره 83
- محدّثان اهل سنّت 84
- اشاره 86
- محدّثان شیعه 86
- معنعن 86
- محدّثان اهل سنّت 87
- ب)منابع اهل سنّت 91
- الف)منابع شیعه 91
- محدّثان شیعه 93
- اشاره 93
- معلّق 93
- اشاره 93
- محدّثان اهل سنّت 94
- بررسی تعلیق در جوامع حدیثی 96
- اشاره 97
- محدّثان شیعه 97
- محدّثان اهل سنّت 98
- محدّثان شیعه 100
- اشاره 100
- مسلسل 100
- محدّثان اهل سنّت 101
- الف)منابع شیعه 105
- ب)منابع اهل سنّت 105
- معتبر 107
- محدّثان شیعه 107
- اشاره 107
- اشاره 107
- محدّثان شیعه 108
- اشاره 108
- محکم و متشابه (متّفق و مفترق) 108
- محدّثان اهل سنّت 111
- مؤتلف و مختلف 112
- اشاره 112
- محدّثان شیعه 112
- محدّثان اهل سنّت 113
- مشتبه مقلوب 114
- اشاره 116
- محدّثان شیعه 116
- محدّثان اهل سنّت 117
- ب)منابع اهل سنّت 125
- الف)منابع شیعه 125
- اشاره 127
- محدّثان شیعه 127
- اشاره 127
- مشترک 127
- محدّثان شیعه 129
- روایت اکابر از اصاغر 129
- محدّثان اهل سنّت 130
- سابق و لاحق 131
- محدّثان شیعه 131
- محدّثان اهل سنّت 132
- اشاره 133
- روایه الاقران و مدبّج 133
- محدّثان شیعه 133
- محدّثان اهل سنّت 135
- ب)منابع اهل سنّت 138
- الف)منابع شیعه 138
- محدّثان شیعه 140
- اشاره 140
- مقبول 140
- اشاره 140
- محدّثان اهل سنّت 141
- مختلف و موافق 142
- محدّثان شیعه 142
- اشاره 142
- محدّثان اهل سنّت 143
- محدّثان شیعه 145
- اشاره 145
- ناسخ و منسوخ 145
- محدّثان اهل سنّت 146
- محدّثان شیعه 149
- اشاره 149
- مطروح 149
- محدّثان اهل سنّت 150
- الف)منابع شیعه 152
- ب)منابع اهل سنّت 152
- مکاتب 155
- محدّثان شیعه 155
- اشاره 155
- اشاره 155
- نصّ ،ظاهر،مؤوّل 156
- مجمل و مبین 158
- خلاصه و نتیجه 161
- منابع شیعه 162
- پرسش و تمرین 162
- اشاره 163
- مُصحّف 163
- محدّثان شیعه 163
- اشاره 163
- محدّثان اهل سنّت 164
- اشاره 166
- حکم مزید 166
- محدّثان شیعه 166
- اشاره 166
- محدّثان اهل سنّت 167
- محدّثان شیعه 168
- اشاره 168
- مُدرَج 168
- محدّثان اهل سنّت 170
- اشاره 173
- محدّثان شیعه 173
- غریب 173
- محدّثان اهل سنّت 176
- اشاره 177
- مشهور 177
- محّدثان شیعه 177
- محدّثان اهل سنّت 179
- شاذّ و نادر 180
- اشاره 180
- محدّثان شیعه 180
- محدّثان اهل سنّت 181
- الف)منابع شیعه 185
- ب)منابع اهل سنّت 185
- اصطلاحات مختص به ضعیف 188
- اشاره 188
- اصطلاحات مختص 188
- اشاره 188
- محدّثان شیعه 189
- محدّثان اهل سنّت 190
- اشاره 191
- اشاره 191
- محدّثان شیعه 191
- مقطوع 191
- محدّثان اهل سنّت 192
- اشاره 193
- منقطع 193
- محدّثان شیعه 193
- محدّثان اهل سنّت 195
- اشاره 197
- محدّثان شیعه 197
- محدّثان اهل سنّت 198
- مُرسل 199
- محدّثان شیعه 199
- اشاره 199
- محدّثان اهل سنّت 201
- ب)منابع اهل سنّت 205
- الف)منابع شیعه 205
- اشاره 207
- محدّثان شیعه 207
- اشاره 207
- موقوف 207
- محدّثان اهل سنّت 209
- اشاره 212
- مضمر 212
- محدّثان شیعه 212
- محدّثان شیعه 215
- متروک 215
- اشاره 215
- محدّثان اهل سنّت 216
- محدّثان شیعه 217
- منکر 217
- اشاره 217
- محدّثان اهل سنّت 218
- ب)منابع اهل سنّت 221
- الف)منابع شیعه 221
- مدلّس 223
- اشاره 223
- اشاره 223
- محدّثان شیعه 223
- محدّثان اهل سنّت 224
- مهمل 227
- اشاره 227
- محدّثان شیعه 227
- محدّثان شیعه 228
- مجهول 228
- اشاره 228
- محدّثان اهل سنّت 230
- الف)منابع شیعه 233
- ب)منابع اهل سنّت 233
- اشاره 235
- محدّثان شیعه 235
- معلّل 235
- اشاره 235
- محدّثان اهل سنّت 236
- محدّثان شیعه 240
- اشاره 240
- مضطرب 240
- محدّثان اهل سنّت 242
- محدّثان شیعه 243
- اشاره 243
- مقلوب 243
- محدّثان اهل سنّت 247
- اشاره 249
- محدّثان شیعه 249
- موضوع 249
- محدّثان اهل سنّت 251
- نشانه های وضع حدیث 251
- انگیزه های وضع حدیث 254
- ب)منابع اهل سنّت 260
- الف)منابع شیعه 260
- اشاره 263
- طبقه 263
- صحابه 264
- تابعین 265
- مُسنِد و مُسنَد 265
- مُحدِّث 266
- شیخ و مشیخه 267
- مستخرج،مُخرج 268
- مستدرکات 268
- مُملی و امالی 269
- عدّه 270
- کتاب و اصل 270
- الفاظ ذمّ و جرح راوی 273
- ب)منابع اهل سنّت 277
- منابع برای مطالعه و تحقیق 277
- الف)منابع شیعه 277
- پرسش و تمرین 278
- تحمّل حدیث 279
- اشاره 279
- طرق تحمّل حدیث 280
- سماع 281
- قرائت 283
- اجازه 285
- مناوله 286
- کتابت 287
- اعلام 288
- وجاده 289
- وصیت 289
- ب)منابع اهل سنّت 292
- الف)منابع شیعه 292
- منابع برای مطالعه و تحقیق 292
- پرسش و تمرین 293
- اشاره 294
- اوصاف و شرایط راوی 294
- اشاره 294
- 1-اسلام 294
- 2-عقل 296
- 3-بلوغ 297
- 4-عدالت راوی 298
- 5-ایمان 299
- 6-ضبط 300
- نقل به معنی در حدیث 304
- الف)منابع شیعه 307
- ب)منابع اهل سنّت 307
عالی و نازل
اشاره
-1
محدّثان شیعه
1.شهید ثانی:«و هو قلیل الواسطه مع اتصاله». (2)
2.شیخ بهایی:«قصیر السلسله عالٍ». (3)
3.مامقانی:«فالعالی من السند فی الاصطلاح هو:قلیل الواسطه مع اتّصاله و النازل بخلافه». (4)
حدیث عالی،آن است که تعداد راویان آن تا به معصوم علیه السّلام اندک و سلسله سند،کوتاه و متّصل باشد و اگر تعداد راویان حدیث زیاد بودند،نازل خواهد بود؛همچنان که در تعاریف مذکور،بیان شد،کوتاه بودن سند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
حدیث عالی السند،همواره مورد توجّه محدّثان بوده؛زیرا مسلمانان برخلاف یهود،اهمیت فوق العاده ای به ذکر سند و ثبت آن می داده اند و حدیث اگر متّصل و کوتاه از نظر سند می بود،ارزش خاصی می داشت و بدین جهت سفرهای طولانی به همراه رنج های فراوان انجام می شده تا احادیث از منزلت عالی السند برخوردار باشند و لذا شهید ثانی می فرماید:«طلب علوّ الاسناد سنّه عند اکثر السلف و قد کانوا یرحلون إلی المشایخ فی أقصی البلاد لأجل ذلک». (5)
علوّ سند،موجب می شده تا حدیث از آسیب های احتمالی،مصون بماند و
1- (1) .عالی«ẓ li »،اسم فاعل و به معنای بلند و رفیع؛نازل« n ẓ zel »،اسم فاعل و به معنی پایین،کم بها.
2- (2) .الرعایه فی علم الدرایه،ص112.
3- (3) .الوجیزه فی علم الدرایه،ص5.
4- (4) .مقباس الهدایه،ج1،ص243.
5- (5) .الرعایه فی علم الدرایه،ص112؛ر.ک:علوم الحدیث،ابن صلاح،ص256؛تدریب الراوی،سیوطی،ج2،ص160.