علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 184

خلاصه و نتیجه

در دهمین درس،حدیث مصحّف،مزید،مدرج،غریب،مشهور،شاذّ از نظر محدّثان شیعه و اهل سنّت تعریف و مورد بررسی و تطبیق واقع شده که به اختصار چنین است:

1.حدیث مصحّف:خبری است که قسمتی از سند،یا متن آن یا هر دو به مشابه خود تغییر یافته است و نسبت آن با محرّف،عام و خاصّ مطلق است و دارای دو قسم تصحیف در لفظ و معنی هست.

2.مزید:حدیثی است که در مقایسه با همسان خود،در سند یا در متن از زیادتی برخوردار است و نزد محدّثان اهل سنّت به عنوان اصطلاح مشترک،معروف نیست.

3.مُدرج:حدیثی است که در متن یا در سند آن یا در هر دو،درج از طرف راوی واقع شده است،به شکلی که قابل تشخیص نباشد و اگر عمدی باشد حرام و موجب تحریف در روایت می باشد.

4.حدیث غریب:نیز همان تفرّد در روایت است و رابطه آن با حدیث مفرد در مواردی،عام و خاص می باشد و دارای اقسام:غریب در سند،غریب در متن و غریب در متن و سند بوده است.

5.حدیث غریب:با حدیث شاذّ نیز متفاوت است و نزد برخی از محدّثان اهل سنّت،حدیث غریب با مفرد نسبی،یکسان گرفته شده؛گاهی مقصود از حدیث غریب،غریب در الفاظ است.

6.حدیث مشهور:خبری است از شهرت نزد اهل حدیث برخوردار و با مستفیض نیز متفاوت و دارای دو قسم محفوظ و معروف است.

7.حدیث شاذّ:خبری است که معنی آن در برابر حدیث مشهور و از تفرّد در استاد برخوردار و نزد محدّثان شیعه از اصطلاحات مشترک است.