علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 20

معصوم علیه السّلام که منشاء حکم شرعی باشند،اطلاق می شود و الفاظ حاکی از آن را حدیث،خبر،اثر گویند.مامقانی می گوید:«مایصدر عنی النبی أو مطلق المعصوم من قول أو فعل أو تقریر غیر عادی». (1)مقصود از تقریر،امضا و تأیید عمل اشخاص،توسط معصوم می باشد و تقریر معصوم از آن جهت حجّت است که معصوم،فعل ناصحیح کسی را تأیید نمی کند،مگر از باب تقیه که آن هم در موارد خاص و به همراه قراین می باشد و مقصود از فعل نیز شامل کتابت،اشاره،عمل و...می شود.

منظور از قید غیرعادی،اقوال و رفتاری است که منشأ حکم شرعی نباشد،گرچه که چنین قیدی به نظر لازم نمی رسد،چون معصوم،همواره الگو است و قول و فعل و تقریر او در واجبات،مستحبّات و...همواره می تواند،حجّت و سیره به حساب آید.

گاهی سنّت به معنای مستحب و در برابر فریضه به کار می رود که چنین برداشتی در فقه،متداول می باشد؛نزد اکثر اهل سنّت مانند دکتر عجاج،سنّت،مترادف حدیث شمرده شده (2)ولی در نزد صبحی صالح،سنّت مربوط به فعل است و امّا حدیث عام تر از آن می باشد.او می گوید:«والسنه فی الأصل،لیست متساویه للحدیث فانّها تبعاً لمعناها اللغوی،کانت تطلق علی الطریقه الدینیه التی سلکها النبی صلّی الله علیه و آله فی سیرته المطهّره...فإذا کان الحدیث عاماً یشمل قول النبی وفعله فالسنّه خاصّه باعمال النبی صلّی الله علیه و آله». (3)

خبر

خبر در لغت به معنی،هر آن چیزی است که نقل می شود و به واسطه آن حدیث

1- (1) .مقباس الهدایه،ج1،ص68.
2- (2) .اصول الحدیث علومه و مصطلحه،ص19.
3- (3) .علوم الحدیث و مصطلحه،ص116.