علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 304

در هر حال،نظر متقن تر که غالب محدّثان شیعه و اهل سنّت برآنند،آن است که قول جارح مقدّم است،گرچه معدّلین،از نظر تعداد،بیشتر باشند.شهید ثانی می گوید:«فالجرح مقدّم علی التعدیل وان تعدّد المعدِّل». (1)دکتر عجاج نیز آن را منتخب محدّثان متقدّم و متأخّر اهل سنّت می داند و می گوید:«قد تتعارض اقوال العلما فی تعدیل راو واحد وتجریحه...القول الاول:تقدیم الجرح علی التعدیل ولو کان المعدّلون اکثر...والقول الأوّل هو الذی ذهب الیه المحدّثون». (2)

نقل به معنی در حدیث

آیا کسی که عالم و آگاه به الفاظ حدیث نیست ولی بر محتوای آن آگاه می باشد،سزاوار است که معنی و مفهوم حدیث را با الفاظ خود نقل کند؟یا می باید به حدّاقل الفاظ روایات که در حافظه خود دارد،اکتفا کند و از هرگونه نقل به معنی در مورد روایت معصومین علیهم السّلام پرهیز نماید،در پاسخ به این پرسش غالب محدّثان شیعه و اهل سنّت برآنند که نقل به معنی،امری جایز می باشد،البته در صورتی که معنی حدیث به شکل کامل رسانده شود و از آن چیزی کاسته نشود.

مامقانی می گوید:«الجواز إذا قطع بأداء المعنی تماماً وعدم سقوطه بذلک من الحجیه و هو المعروف بین اصحابنا». (3)شهید ثانی نیز بر آن تأکید دارد و می گوید:«فامّا ان علم بذلک جاز له الروایه بالمعنی علی أصحّ القولین». (4)

نزد محدّثان عامه نیز،سیوطی بر آن تأکید دارد و می گوید:«و قال جمهور السلف

1- (1) .همان،ص199.
2- (2) .اصوال الحدیث،ص269.
3- (3) .مقباس الهدایه،ج3،ص288.
4- (4) .الرعایه فی علم الدرایه،ص310.