علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 82

سمعه ممّن فوقه،سواء کان مرفوعاً أم موقوفاً علی غیره فهو المتصل». (1)

3.علامه مامقانی:«و هو ما اتصل سنده بنقل کلّ راو عمّن فوقه سواء رفع إلی المعصوم أو وقف علی غیره». (2)

حاصل تعاریف مذکور آن است که حدیث«متصل»،خبری است که هر یک از راویان آن از راوی طبقه قبلی،بدون واسطه،نقل روایت کند،خواه به معصوم علیه السّلام رسیده باشد یا نرسیده باشد و از آن،تعبیر به«موصول»نیز شده است؛از این روی حدیث متّصل،ممکن است،موقوف و مرفوع هم باشد.

در حدیث متصل،رسیدن سلسله به معصوم علیه السّلام شرط نشده و اگر تا راوی خاصّی هم متّصل باشد،«متّصل نسبی»خواهد بود و لذا با حدیث مسند که می باید تمامی راویان تا به معصوم علیه السّلام ذکر شده باشد،تفاوت دارد.اگر اتّصال تا به معصوم علیه السّلام وجود داشت و فراگیر تمامی طبقات بود،با حدیث مُسند،هم معنی و متّصل مطلق خواهد بود.در مقابل متّصل،حدیث منقطع است.

محدّثان اهل سنّت

1.ابن صلاح:«و یقال فیه ایضاً الموصول...و هو الذی اتّصل اسناده فکان کلّ واحد من رواته قد سمعه ممّن فوقه حتّی ینتهی إلی منتهاه». (3)

2.سیوطی:«و هو ما اتّصل اسناده مرفوعاً کان أو موقوفاً». (4)

3.صبحی صالح:«امّا المتّصل أو الموصول فهو ما اتّصل سنده سواءً کان مرفوعاً إلی النبی صلّی الله علیه و آله أم موقوفاً علی الصحابی أو من دونه.غیر ان الخطیب

1- (1) .نهایه الدرایه،ص183.
2- (2) .مقباس الهدایه،ج1،ص 206.
3- (3) .علوم الحدیث،ص44.
4- (4) .تدریب الراوی،ج1،ص183.