آشنایی با علم رجال صفحه 112

صادق است؛ همچنان که سیوطی از اجماع اهل لغت نقل می کند.(1)

بنابراین، اگر معنای لغوی مقصود باشد همه آنها که لحظاتی با حضرت بوده اند - اعم از مؤمن و منافق و کافر - صحابی می باشند مگر آن که قرینه ای بر خروج آنها باشد و در شمول این عنوان از حیث لغت، نه اسلام، و نه بلوغ و نه دیگر امور شرط نیست.

بله، اگر در روایات برای اصحاب، حکمی آمده باشد، مثل مدح خاص یا لزوم اتباع و مانند اینها، تناسب حکم و موضوع اقتضا می کند که مقصود از آن برخی از اصحاب باشند که باید بررسی گردد.

به هر حال بنابر تعریف مشهور اهل سنت، ده ها هزار نفر جزء صحابه خواهند بود. در تقریب نووی، تعداد راویان از پیامبر را 104 هزار نفر ذکر می کند.(2) برخی مسلمانان مدینه را (در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) سی هزار نفر شمارش کرده اند.(3)

عدالت صحابه

اهل سنت در مورد عدالت صحابه اقوال گوناگونی دارند:

نووی در تقریب و سیوطی می گویند: صحابه همگی عادل اند، به دلیل اجماع کسانی که قابل اعتنا هستند.(4) سپس اقوال دیگری را نقل می کند، از جمله می گوید: برخی گفته اند: باید از عدالت آنها مطلقاً تحقیق شود.

برخی گفته اند: از عدالت افراد بعد از وقوع فتنه (قتل عثمان) باید تحقیق شود.

1- (1) . تدریب الراوی، ص 375.
2- (2) . ر. ک: تدریب الراوی، ص 381.
3- (3) . ر. ک: همان.
4- (4) . همان، ص 377. تقیید به افراد قابل اعتنا تعبیر عجیبی است که برای تظاهر به اجماع آمده است وگرنه با وجود این همه مخالف، اجماع معنایی ندارد.