آشنایی با علم رجال صفحه 153

زیرا روایت ثقات و بزرگان از افراد ضعیف و مجهول فراوان است و اصولا کمتر ثقه ای را می توان یافت که از افراد ضعیف روایت نقل نکرده باشد، زیرا گاهی روایت ضعیف، سبب تأیید یک مسئله می گردد که یک محقق نباید از آن غفلت کند و می دانیم که روایت فرد دروغ گو لزوماً به معنای دروغ بودن روایت نیست.

ولی عده ای معتقدند اگر فردی جلیل القدر مثل صدوق (رحمه الله) یا دیگر راویان بزرگ، از شخصی زیاد روایت نقل کنند، می توان علامت وثاقت او دانست، زیرا روش محدثین بزرگ و قدما این گونه بوده است که از ضعفا زیاد روایت اخذ نمی کرده اند، چرا که این کار را از نظر علمی ناصواب و قبیح می شمردند. ازاین رو اگر برخی از این روش تعدی می کردند، در پرونده آنها به عنوان نقطه ضعفی ثبت می نمودند، به همین جهت در مورد برخی از بزرگان مثل ابوعمرو کشی و استادش محمد بن مسعود عیاشی و یا محمد بن احمد بن یحیی صاحب نوادر الحکمه گفته اند: اینها خودشان ثقه هستند اما از ضعفا روایت می کنند.(1)

گویا به همین جهت بوده است که احمد بن محمد بن عیسی، عالم جلیل القدر و رئیس قمیین، همتای خود احمد بن محمد بن خالد برقی را از قم اخراج کرد،(2) همچنان که سهل بن زیاد آدمی را نیز اخراج نمود.(3)

علاوه بر این، کثرت روایت از فرد ضعیف، به جهت عدم حجیت روایات وی، کاری لغو یا کم اثر می باشد که سزاوار بزرگان نیست.

به هر حال عده ای نیز با این قاعده موافق نیستند و حتی موارد نقض هم ذکر می کنند؛ مثلا همان احمد بن محمد بن عیسی، کتاب حسن بن عباس بن حریش

1- (1) . فهرس نجاشی، ترجمه ایشان.
2- (2) . الخلاصه، ص 14.
3- (3) . فهرس نجاشی، رقم 490.