آشنایی با علم رجال صفحه 18

وَ رَسُولَهُ (1) و فرمود: مَنْ یَعْصِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ ...(2)

بله، از برخی از صحابه جملاتی نقل شده است که با وجود قرآن نیازی به سنت رسول الله (صلی الله علیه و آله) نیست!(3)

ولی این سخنان که گویا در شرایط خاص یا اهداف خاصی(4) بیان شده است، چون مخالف عقل در لزوم تدوین سنت برای حفظ شریعت و مخالف قرآن -

1- (1) . انفال، آیه 1.
2- (2) . جن، آیه 23.
3- (3) . از جمله عمر بن خطاب است که چون پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) هنگام رحلت قلم و دواتی - به تعبیر امروز - خواست تا چیزی بنویسد که هرگز مسلمانان پس از آن گمراه نشوند، عمر گفت: بیماری بر او غلبه کرده است - یعنی معاذ الله - نمی فهمد چه می گوید. هم چنان که در تعابیر دیگر آمده است، کتاب خدا برای ما کافی است «حسبنا کتاب الله»، و این حدیث از مسلمات میان فریقین است که در صحیح مسلم و بخاری و مسند احمد و دیگران آمده است.از جمله اینان ابوبکر است که مردم را بعد از وفات پیامبر (صلی الله علیه و آله) جمع کرد و گفت: شما احادیثی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل می کنید که در مورد آن اختلاف دارید، مردمی که بعد از شما می آیند بیشتر اختلاف خواهند داشت، «فلا تحدّثوا عن رسول الله شیئاً»; از پیامبر (صلی الله علیه و آله) هیچ چیزی نقل نکنید!؟ هر که از شما پرسید بگویید: میان ما و شما کتاب خداست، حلالش را حلال و حرامش را حرام بدانید. (تذکره الحفاظ، ذهبی، ج 1، ص 3؛ ر. ک: أضواء، ص 46).شاید به همین جهت بود که وی پانصد حدیثی را که از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نوشته بود سوزاند و این گونه توجیه کرد که می ترسم از کسی که به او اعتماد کردم شنیده باشم ولی او آن گونه که گفته نباشد...! (تذکره الحفاظ، ج 1، ص 5، ر. ک: اضواء، ص 49) ولی آیا از نظر عقلاء این روش صحیحی است؟ پس حجیت خبر ثقه چه می شود؟
4- (4) . مثل در امان ماندن از اتهام مخالفت با پیامبر (صلی الله علیه و آله) به هنگام ابراز آرای شخصی و یا کتمان ذمّ یا مدح برخی از افراد که احیاناً موافق نظر آنان نبوده است.