آشنایی با علم رجال صفحه 206

اربعه نیز بوده است که احادیث آن در کتب اربعه نیامده است و ما در آخر این کتاب فهرستی از آن را ارائه کرده ایم.

از نظر علمی تا وقتی حدیثی با سند معتبر وجود داشته باشد قابل استناد است و کتاب یا عالم خاصی در اعتبار آن دخالت ندارد، منتها پراکندگی این کتب، علاوه بر مشکل بودن دسترسی، آن را در معرض نابودی نیز قرار می داد.

به این جهت بزرگانی از شیعه در اعصار بعد، به تدوین جوامع حدیثی پرداختند که به اهم آن اشاره می شود:

1. بحار الانوار الجامعه لدُرر أخبار الائمه الاطهار (علیهم السلام)

این کتاب تألیف عالم جلیل القدر و محدث شهیر، محمدباقر مجلسی در قرن یازدهم می باشد.

برای وی 160 عنوان کتاب برشمرده اند که 86 عنوان آن فارسی و بقیه عربی است، از جمله کتاب مرآه العقول که شرحی مبسوط بر دوره کتاب کافی است.

علامه مجلسی (رحمه الله) نقش بسزایی در ترویج و تحکیم مبانی مذهب شیعه دارد که به حق باید او را احیاگر مکتب در عصر خود نامید.

کتاب بحار الانوار همان گونه که از نامش پیداست دریایی از انوار اهل بیت (علیهم السلام) است که تاریخ تشیع به خود مثل آن را ندیده است و بی گمان هیچ محققی نمی تواند از آن بی نیاز باشد.

علامه مجلسی در این کتاب حداقل از چهارصد کتاب شیعی و 85 کتاب اهل سنت بهره جسته است. البته برخی این رقم را تا 629 منبع رسانده اند.(1)