آشنایی با علم رجال صفحه 286

این فرقه، گروههایی با نام ابومُسلمیه، ابو هریریه و رَزّامیه - قائلان به حلول خداوند در ابومسلم - و هاشمیه منشعب شدند.(1)

در تاریخ تشیع آمده است: اهل اصفهان در مورد معاویه غلوّ دارند و او را پیامبر می دانند.(2)

ریشه های غلوّ و علل آن

مهم ترین علل و عوامل این امر عبارت اند از:

1. مسئله عاطفی و روانی در اسطوره سازی برای بزرگان به ویژه در مقابل رقیبان.

2. ناآگاهی مردم ساده دل که با مشاهده برخی کرامات از ائمه اطهار (علیهم السلام)، فکر می کردند اینان نمی توانند بشر باشند. ازاین رو قائل به خدایی یا حلول روح الهی در آنها می شدند.(3)

3. محبت فراوان شیعه به خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) همراه با ناآگاهی و فقدان معرفت. در روایات هم به این خطر هشدار داده شده است.(4)

4. غرض ورزی سیاستمداران و حکام قرن دوم و سوم در جهت تضعیف شیعه و مکتب اهل بیت (علیهم السلام) از راه ایجاد شایعات و احیاناً تشویق به این گونه مزخرفات.

ناگفته نماند که اگر ما مسئله غلوّ را در میان شیعیان، نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) بیش از اهل سنت می بینیم، یکی از علل آن، عظمت و معنویت و مقام والایی است که معصومین در درگاه الهی داشته اند. مسئله علم غیب، استجابت دعا، قدرت تکوینی به اذن خداوند، مقامات والای معنوی، صدور معجزات، عصمت،

1- (1) . صفری، غالیان، ص 37؛ ر. ک: مقالات اشعری، ص 69.
2- (2) . همان، ص 323.
3- (3) . بحار، ج 25، ص 271 و 276؛ ر. ک: غالیان، ص 43.
4- (4) . بحار، همان، ص 288.