آشنایی با علم رجال صفحه 96

قول دوم به نظر صحیح نمی رسد، زیرا وجهی برای تقدم عدالت نیست مگر اصاله العداله که آن هم دلیل ندارد. برخی در تعارض میان کلام شیخ و نجاشی، نجاشی را مقدم دانسته اند، زیرا وی به جهت ممحّض بودن در رجال و درک اساتید بیشتری از رجالیین و دقت بالاتر، اعلم و اضبط است، ولی اعلم بودن در صورتی مرجح است که ملاک حجیت سخن رجالیین از جهت قول اهل خبره یا حجیت گمان رجالی باشد وگرنه در اخبار حسی اعلم بودن مخبِر، مرجِّح نیست.

آیا تفسیر سبب لازم است ؟

مشهور این است که در تعدیل، نیاز به ذکر سبب نیست و همین که رجالی مورد اعتماد بگوید: فلانی عدل یا ثقه است، پذیرفته می شود، اما در مورد جَرح باید سبب آن را بیان کند، زیرا عوامل جرح از دیدگاه افراد، مختلف است؛ چه بسا که برخی، دیگری را تضعیف کرده و چون از سبب آن پرسیدند چیزی را بیان کرده که جرح نبوده است؛(1) مثلاً شخصی را دروغ گو پنداشته، چون روایات او را ناصحیح می دانسته است یا شخصی را غالی پنداشته، زیرا در غلوّ اعتقاد خاصی داشته است، یا برخی اعمال را گناه می پنداشته و شخص را ضعیف خوانده، با آن که یا گناه نیست یا اعتقاد راوی بر آن بوده که گناه نمی باشد.

در میان اهل سنت نیز مذهب مشهور همان است؛ به ویژه که گاهی عوامل عجیبی را در جرح و تعدیل ملاحظه می کرده اند. سیوطی از خطیب، نقل کرده است که به شعبه گفته شد: چرا حدیث فلانی را رها کردی؟ گفت: دیدم بر اسب