کتابخانه بالقرآن

دروس حوزه علمیه جدید پایه 1 صفحه 2461

صفحه 2461

1- تحریر الوسیله، کتاب المضاربه،م 6.

2- همان.

3- تحریر الوسیله، کتاب المضاربه،م 10.

4- تحریر الوسیله، کتاب المضاربه،م 15.

5- تحریر الوسیله، کتاب المضاربه،م 16 و 18.

6- تحریر الوسیله، کتاب المضاربه،م 20.

7- تحریر الوسیله، ج 1، ص 611،م 14، کتاب المضاربه.

8- همان، ص 615،م 25.

یکی از قراردادهای اقتصادی در بخش کشاورزی مزارعه است. مزارعه آن است که صاحب زمین، با زارع قرار داد ببندند که زمین را در اختیار زارع بگذارد تا زراعت کند و مقداری از حاصل آن را به صاحب زمین بدهد(1).

شرایط مزارعه

قرار داد مزارعه بسته شود؛ یعنی صاحب زمین به زارع بگوید، زمین را به تو واگذار کردم و او هم بگوید قبول کردم یا بدون این که حرفی بزنند، زمین را واگذار کند برای مزارعه و او هم تحویل بگیرد.

صاحب زمین، زمین مورد مزارعه را مشخص کند. زمین، قابل کاشت باشد، یا بتوانند کاری کنند که زراعت ممکن شود؛ مثلاً با شخم زنی و کود دادن و تسطیح کردن. مدت مزارعه معین باشد. مدت مزارعه به قدری باشد که در آن مدت حاصل زمین به دست آید.

نوع زراعت معین باشد، مگر در محلی باشد که فقط یک نوع زراعت کاشت می شود که در این صورت نام بردن لازم نیست. خرجی را که هر کدام باید عهده دار شود مشخص کنند؛ مثلاً زمین و بذر از یکی و سایر مخارج از دیگری. همه حاصل زمین به یک نفر اختصاص داده نشود. سهم هر کدام از محصول به طور مشاع باشد؛ مثلاً یک بر روی دو، یک بر روی سه، یک بر روی چهار، پس اگر قرار بگذارند، مثلاً یک تن گندم بدهد، مزارعه صحیح نیست(2).

احکام مزارعه

1 - اگر

زراعت در زمین ممکن نشود؛ مثلاً آب زمین قطع شود: - اگر مقداری از زراعت به دست آمده، حتی علفی که بتوان به حیوانات داد - همان مقدار، مطابق قرار داد از هر دوی آنها ست. - اصلاً زراعت بدست نیامده: زارع کوتاهی کرده - زارع سهم صاحب زمین را به قدر متعارف باید بپردازد. زارع کوتاهی نکرده - مزارعه باطل است و زارع ضامن نیست(3).

2 - زارع نمی تواند بدون اجازه صاحب زمین، زمین را در اختیار شخص دیگری بگذارد(4). 3 - شخصی که زمین را اجاره کرده اگر در عقد اجاره شرط نشده باشد که خود او باید از زمین استفاده کند، می تواند آن زمین را به مزارعه بدهد(5).

4 - مالیات زمین و مال الاجاره آن (اگر زمین اجاره ای باشد) بر عهده زارع نیست، مگر آن که در عقد اجاره شرط شده باشد، اما کارهای دیگر مانند حفر جویهای آبرسانی، تهیه اسباب کشاورزی و امثال آن را باید در قرار داد مشخص کنند که بر عهده چه کسی است(6). 5 - با مرگ صاحب زمین یا زارع، قرار داد مزارعه باطل نمی شود، بلکه به ورثه منتقل می شود، پس اگر صاحب زمین بمیرد، زمین به ورثه او منتقل می شود و سهم حاصل به آنها می رسد و اگر زارع بمیرد ورثه او باید زراعت کنند، یا کسی را اجیر کنند که زراعت کند(7).

مساقات

مساقات قراردادی است اقتصادی میان صاحب باغ و باغبان که در مدت معینی به آبیاری و تربیت درختان بپردازد و مطابق قرار داد، سهمی از میوه ها به باغبان داده شود.

کتابخانه بالقرآن

دروس حوزه علمیه جدید پایه 1 صفحه 2461

شرایط مزارعه

احکام مزارعه

مساقات

شرایط مساقات