کتابخانه بالقرآن

دروس حوزه علمیه جدید پایه 1 صفحه 2495

صفحه 2495

1- همان.

2- همان، القول فی احکام الحلف، ص 385 و 386.

3- همان، ص 387،م 13.

تعزیر در لغت به معنای تادیب است و در اصطلاح فقه، مجازاتی است که از سوی حاکم شرع برای گناه مشخص و اجرا می شود. این مجازات از حد کمتر است و در مورد گناهانی است که در حد ندارد.

فرق حد و تعزیر

1 - حد مقدار معین دارد ولی تعزیر مقدار معینی ندارد، مگر در چند مورد. 2 - تعزیر تابع مفسده است، اگر چه کار او معصیت نباشد؛ مانند تعزیر طفل یا دیوانه، اما حد مجازاتی است که برای خود گناه است. 3 - در گناهی که موجب تعزیر است توبه پذیرفته می شود، اما در برخی از حدود توبه پذیرفته نمی شود. 4 - حد، حق الله است، اما تعزیر منحصر به حق الله نیست.

5 - در تعزیر بنده و آزاده مساوی هستند ولی در حد چنین نیست.

هر گناهی ممکن است موجب تعزیر باشد، ولی تعیین آن و مشخص کردن مقدار آن - در مواردی که مقدار مشخص ندارد - با حاکم شرع است و مقدار آن طبق مصالحی که حاکم تشخیص بدهد تغییر می کند.

پرسش

1 - فرق حد و تعزیر چیست؟

2 - بالاترین حد و پایین ترین آن چیست و برای چه گناهی است؟ 3 - اگر دختری که در یک خانواده مسلمان بزرگ شده، مرتد شود، مجازاتش چیست؟

4 - با مراجعه به کتب مفصل فقهی، دو مورد از گناهی که مقدار تعزیر برای آن مشخص شده نام ببرید. 5 - مواردی که حدی که برای مرد مشخص شده شدیدتر از زن می باشد کدام است؟

درس (70) قصاص و دیات

تعریف قصاص

-1

قصاص مجازاتی است که توسط کسی که مورد جنایت واقع شده، یا ورثه او، با اجازه حاکم شرع، نسبت به مجرم اعمال می شود.

انواع قصاص

قصاص قتل

1 - قتل عمد: قصاص دارد. 2 - قتل شبه عمد: قصاص ندارد. 3 - قتل خطا: قصاص ندارد. قصاص عضو (خسارتی که به عضوی از اعضای بدن وارد می شود)(2).

شرایط قصاص قتل

1 - تساوی در دین و مذهب، هر دو پیرو یک مذهب باشند.

2 - تساوی در حریت و بندگی، هر دو حر یا هر دو برده باشند، یا قاتل برده باشد. 3 - قاتل، پدر مقتول نباشد.

4 - قاتل و مقتول عاقل باشند.