دروس حوزه علمیه جدید پایه 4 صفحه 2500

1- «تجمح» فعل مضارع از ریشه «جموح» به معنای سرکشی و چموشی است.

سول خدا(صلی الله علیه وآله) می فرماید: «إِیَّاکَ وَاللَّجَاجَهَ فَإِنَّ أَوَّلَهَا جَهْلٌ وَآخِرَهَا نَدَامَه؛ از لجاجت بپرهیز که آغازش جهل و نادانی و آخرش ندامت و پشیمانی است».(1)

در حدیثی دیگر از همین امام(علیه السلام) می خوانیم: «لا مَرْکَبَ أَجْمَحَ مِنَ اللَّجاجِ؛ مرکبی سرکش تر از لجاجت نیست».(2)

به راستی اگر کسی تنها وصایای بیست و هفت گانه این بخش از وصیّت نامه را که با عباراتی کوتاه و پرمعنا ایراد شده بود در زندگی خود پیاده کند چه سعادتی نصیب او می شود و اگر جامعه ای توفیق عمل به آن را یابد چه جامعه ای خوشبخت و سعادتمند خواهد بود.

***

در برابر بدی ها نیکی کن!

امام(علیه السلام) در این بخش از وصیّت نامه وظیفه انسان را در برابر دوستانش ضمن چند توصیه بیان می فرماید؛ نخست می گوید: «در برابر برادر دینی خود (این امور را بر خویش تحمیل کن:) به هنگام قطع رابطه از ناحیه او، تو پیوند برقرار نما و در زمان قهر و دوریش به او نزدیک شو، در برابر بخلش، بذل و بخشش و به وقت دوری کردنش نزدیکی اختیار کن، به هنگام سخت گیریش نرمش و به هنگام جرم عذرش را بپذیر آن گونه که گویا تو بنده او هستی و او صاحب نعمت توست»؛ (احْمِلْ نَفْسَکَ مِنْ أَخِیکَ عِنْدَ صَرْمِهِ(3) عَلَی الصِّلَهِ، وَعِنْدَ صُدُودِهِ(4) عَلَی اللَّطَفِ(5) وَالْمُقَارَبَهِ، وَعِنْدَ جُمُودِهِ(6) عَلَی الْبَذْلِ، وَعِنْدَ تَبَاعُدِهِ عَلَی الدُّنُوِّ، وَعِنْدَ شِدَّتِهِ عَلَی اللِّینِ، وَعِنْدَ جُرْمِهِ عَلَی الْعُذْرِ، حَتَّی کَأَنَّکَ لَهُ عَبْدٌ، وَ کَأَنَّهُ ذُو نِعْمَه عَلَیْکَ).

امام(علیه السلام) در این توصیه، فرزند خود را از مقابله به مثل در برابر خشونت و بی محبتی دوستان، بر حذر می دارد و در ضمن شش جمله،

[شماره صفحه واقعی : 182]