خویشتن پنهان: شرح ده نکته ازمعرفت نفس صفحه 190

احساس حضور در بدن!

ممکن است سؤال بفرمائید: اگر نفس ناطقه محدود به مکان خاصی نیست و حقیقتی فوق مکان مندی است، پس چرا ما احساس می کنیم در بدنمان هستیم و چرا نفس می تواند با حضور در دست، حرکات دست ما را به عهده بگیرد؟

جواب سؤال این است که فراموش نفرمائید نفس ناطقه ی انسان، بدن را به عنوان ابزارِ خود مدّ نظر دارد، و همین که به بدن خود نظر دارد خود را در بدن احساس می کند و چون از طریق به کارگرفتن بدن کامل می شود حرکات دست و پا و اعضای بدن را در قبضه ی خود دارد، بدون آن که محدود باشد به قرار گرفتن در محلی به نام دست. تعلق نفس به بدن چنین احساسی را به وجود می آورد که انسان احساس کند در بدنش جای دارد با این که می دانیم برای موجود مجرد نه مکان معنی می دهد و نه زمان. پس هر اندازه انسان به کمک ریاضت های شرعی تعلق خود را به بدن کم کند بیشتر به حقیقت خود نزدیک می گردد و برای خود حضوری ماوراء زمان و مکان احساس می کند.

نفس ناطقه ی انسان مجرد است و در ذات خود از هر مکان و زمان خاصی آزاد است، لذا اگر ریاضت بکشد و توجه به بدنش را کم کند می تواند خود را در مکان های دور دست، و زمان هایی که هنوز واقع نشده، حاضر نماید. البته تا این حدّ از حضور نیاز به ریاضت های شرعی ندارد زیرا این مربوط به نفس ناطقه است که هر انسانی دارد، به همین جهت مرتاض ها هم - با ضعیف کردن حاکمیت بدن و آزادکردن نفس ناطقه- چنین حضوری را می توانند برای خود به دست آورند ولی اگر انسان ها با ریاضت های شرعی کار را جلو ببرند سیر آن ها به سوی حقایق خواهد بود و تا آنجا جلو می روند که مانند حارثه بن مالک با انوار عالم عرش و قیامت نیز مرتبط شوند.(1)

وقتی انسان ها به طریقه های مختلف توجه نفس به بدن را کم کنند و با انصراف از کثرات، تمرکز لازم را انجام دهند، درست همین طور که در حال حاضر احساس می کنند در بدن شان هستند، احساس می کنند مثلاً در فاصله ی 400 کیلومتری حاضرند و می توانند از آنچه در آنجا می گذرد خبر دهند. زیرا نفس انسان به جهت تجردی که دارد همین حالا در همه جا حاضر است منتها چون به بدن خود توجه دارد خود را در بدنش حسّ می کند و اگر توجه او از طریق