خویشتن پنهان: شرح ده نکته ازمعرفت نفس صفحه 257

1- سوره ی طه، آیه ی 114.

2- سوره ی توبه، آیه ی 129.

3- سوره ی زمر، آیه ی 38.

اَحدیت به آن معنی که دوّمی در کنار او نیست، معنی نمی دهد. این است معنی جامعیت که همه در آن ذات فانی اند و به او و با او ظاهر می شوند و نه به خودشان و این حالت را ابتدا در نفس ناطقه ی خود می توانید احساس کنید.

إن شاءالله با نظر به احساسِ جامعیتِ صفات در نفسِ خود و این که صفات شما به شما هستند و نه به خودشان، جلو بروید تا برسید به این که در عالم هستی «فقط او در صحنه است و از این طریق معنی «احدیت» را درک بفرماِیید که چگونه تمام عالم به عنوان مظاهر انوار اسماء الهی، در حضرت اَحد فانی اند. زیرا همان طور که عرض شد «احد» یعنی «یکی» که «دو» ندارد، «احد» اگر به صحنه بیاید، هیچ چیزِ دیگری در صحنه نیست. در حالی که هم اکنون «احد» در صحنه است، پس باید جای خود را نسبت به احد بنگریم، مثل حضور نور سبز در نور بی رنگ، بر این اساس می توان گفت: کسی که فانی فِی الله است جایگاه هر چیزی را درست می بیند، بقیه که به نحو استقلالی به اشیاء می نگرند عالم را واژگونه می بینند؛ نیست را هست گرفته اند. آیا وقتی که می گوئید: من می شنوم، می توانید برای شنیدن خود استقلال قائل باشید، یا ذاتی است که در موطن شنیدن با صفت شنیدن در صحنه است؟

وجود مقدس پیامبر صلی الله علیه و آله به مقامی رسیده اند که از خود حرفی ندارند و لذا قرآن در وصف آن حضرت می فرماید: «وَ مَاینْطِقُ عَنِ الهَوَی» او از سر میلِ خود سخنی نمی گوید. این که بفهمیم چگونه می شود هستی یک انسان در مطلقِ هستی فانی شود و خود را در حقیقتی بزرگ تر از وجود محدودِ خود احساس کند، نکته ای است که از طریق معرفت نفس می توان فهمید، همان طور که احساس می کنید شنوایی شما در نفس ناطقه ی شما فانی است و از یک جهت به عنوان قوه ی شنوایی هست و از یک جهت در هستِ نفس ناطقه فانی است و هیچ استقلالی ندارد. گفت:

پیش

شیری آهوئی بی هوش شد

هستیش

در هست او روپوش شد

فهم معنی فناء فی الله زمینه ای می شود جهت نفی روحیه ای که انسان بخواهد خود را جدا از خدا داشته باشد و فهم چنین فنایی با درک این حقیقت حاصل می شود که صفات به صورت جامع در مجردات موجودیت دارند و باید هر چیزی را در حقیقت آن چیز نگاه کرد و نگذاریم حجاب هایی که منجر به کثرت می شوند مورد غفلت قرار گیرند. اگر شما جلوی نور بی رنگ، یک منشوری قرار دادید و انواع نورهای سبز و قرمز و زرد و آبی برای شما ظاهرشد، باید متوجه نقش منشور - به عنوان حجاب - باشید و هر کدام از نورهای زرد و سبز و قرمز را