خویشتن پنهان: شرح ده نکته ازمعرفت نفس صفحه 78

رؤیای صادقه در حقیقت، نتیجه ی ارتباط نفس با مبادی عالیه ی نوریه است. این معانی و حقایق به وسیله ی قوه ی عاقله دریافت می گردد و توسط قوه ی مخیله صورت و شکل به آن داده می شود. ارتباطِ نفس با حقایق نوریه نتیجه ی انصراف نفس از نشئه ی دنیوی است. اگر این انصراف در حال یقظه و بیداری هم اتفاق بیفتد همین ارتباط بین نفس و حقایق نوریه حاصل می گردد ... این آمادگی برای درک حقایق نوریه درجه به درجه بالا می رود».

با توجه به مطلب فوق، حتی اگر نفس در حالت بیداری با مبانی برزخی یا عقلیِ چیزی روبه رو شد می تواند پیش بینی کند آینده چه پیش می آید.

نفس ناطقه دارای مراتب عقلی و مثالی و مادی است، در موطن عقل معانی بدون صورت و ماده قرار دارند و در موطن مثال صورتِ بدون ماده قرار دارد و خواب دیدن وقتی صورت می گیرد که نفس ناطقه بتواند با صورت های مثالی روبه رو گردد و در موطن مادی از بدن به عنوان ابزاری جهت استکمال روح استفاده می کند.

میزان حقانیت خواب ها

چون نفس ناطقه پاره ای از حقایق آن عالَم را به مقدار استعدادش دریافت می کند معلوم نیست عیناً با آنچه در خواب می بیند روبه رو شود. زیرا نه می تواند همه ی آنچه را که با آن روبه رو می شود دریافت کند - مثل وقتی که شما سر کلاس همه ی مطالب استاد را دریافت نمی کنید - و نه آنچه را که دریافت می کند از تأثیر خیالات و وَهمیات مصون می ماند. چون خیالات و وَهمیات در نفس در هنگام خواب - به دلیل از صحنه خارج شدن حواس- خیلی آزادتر عمل می کنند، به همین جهت معبِّر باید بین آنچه انسان از عالم معنا گرفته با آنچه وَهمیاتش بر آن افزوده تفکیک نماید تا بتواند خواب را درست تعبیر کند و جهت وقوع آن خواب را معین نماید که این کارِ بسیار مشکل و پیچیده ای است.

اگر نفس ناطقه کامل بود و گرفتار وَهمیّات و آرزوها نمی بود حقایق عالَم غیب را در خواب آن طور که هست به صورت کلی می یافت و در موطن خیال با صورت مناسبِ خارجی آن روبه رو می شد، بر همین اساس وجود مقدس پیامبر صلی الله علیه و آله حتی قبل از پیغمبر شدن تمام آنچه را که فردا پیش می آمد شبِ قبل در خواب می دیدند. همان طور که همه ی ائمه ی معصومین علیهم السلام خواب شان عین حقیقت بوده؛ چون در شخصیت آن ها وَهمیات دخالت ندارد و به این معنی خوابشان احتیاج به تعبیر ندارد. ولی اگر نفس انسان کامل نبود، نه در ارتباط با حقایقِ عالم،