شناخت نامه حضرت خدیجه علیها السلام جلد 2 صفحه 115

آن روزگار تنها گذاشت. از سرنوشت خدیجه علیها السلام و زندگانی وی تا پیش از سنین میان سالی آگاهی دقیقی در دست نیست. شاید پانزده سال بیشتر از عمرش نمی گذشت که شاهد هجوم سپاه ابرهه به خانۀ خدا بود. زمان لشکرکشی ابرهه که به «عام الفیل» معروف گشت، سال تولّد محمّد(صلی الله علیه و آله) و مبدأ تاریخ پیش از ظهور اسلام بود.(1)

خدیجه علیها السلام، نخستین بانویی است که دعوت محمّد(صلی الله علیه و آله) به آیین اسلام را لبّیک گفت. او تا آخرین لحظه در کنار رسول خدا(صلی الله علیه و آله) ماند و از حمایت همسرش دست برنداشت. خدیجه علیها السلام یکی از بزرگ ترین حامیان دین اسلام بود. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در این باره می فرمود: «اسلام جز به شمشیر علی و ثروت خدیجه علیها السلام برپا نشد.»(2)

خدیجه علیها السلام در دوران جاهلیت

بنا بر اشاره متون تاریخی، خدیجه علیها السلام در دوران جوانی با تشکیل کاروان های تجاری به کسب درآمد پرداخت. وی با مدیریّت و درایتی قوی و به دور از رسم تاجران زمانه که رباخواری را از اصول اوّلیّه کسب ثروت قرار داده بودند، به تجارت مضاربه ای روی آورده بود.

برخی پژوهشگران بر این باورند که خدیجه علیها السلام پیش از پرداختن به تجارت، ابتدا با عتیق بن عائذ مخزومی و پس از مرگ وی، با ابوهاله بن منذر اسدی ازدواج کرده است.(3) اگر صحّت این ازدواج ها را بپذیریم، ممکن است بخشی از دارایی اوّلیۀ خدیجه علیها السلام از طریق میراث شوهرانش به وی رسیده باشد. با این حال، نمی توان تدبیر و مدیریّت تجاری وی را منکر شد. تاریخ نگاران بارها از او با عنوان هایی همچون: «اِمْرأهٌ حازِمَهٌ لَبِیبه»؛ یعنی بانوی دوراندیش و خردمند یا «اِمْرَأهٌ عاقِله»؛ یعنی بانوی عاقل یاد کرده اند.(4)

هر چند مبارزۀ خدیجه علیها السلام با تجارت ربایی، خود مقوله ای مهم است، ولی تابناک ترین

1- . ماهنامۀ کوثر، ش 1، ص 25.
2- . علی دخیّل، علی محمّد، اعلام النساء، ج 1، ص 326.
3- . در جلد بیست و دوم بحار الأنوار در بارۀ زنان پیامبر(صلی الله علیه و آله) از «احمد بلاذری» و «ابوالقاسم کوفی» روایت شده است که خدیجه علیها السلام در حالی که دوشیزه بود، به ازدواج پیامبر(صلی الله علیه و آله) درآمد.
4- . مجلسی، محمّدباقر، بحار الأنوار، ج 16، ص (صلی الله علیه و آله).