شناخت نامه حضرت خدیجه علیها السلام جلد 3 صفحه 382

صفحه 382

بعضی کاروانیان قریش می گفتند: بودن در جوار محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) بهتر از زیر چادر است؛ زیرا با وجود آن که ابر تنها بر سر پی_امبر س_ایه گ_سترانیده بود، ولی آنان به پیامبر پن_اه ب_رده و خ_ود را به او نزدیک می ساختند، و راحتی و آسایش آنان را دربر می گرفت.

وقتی بیگانگان به آن کاروان ها می پیوستند و ابر در جای دیگری دور از آنان در حرکت بود، می گفتند: ای_ن اب_ر ب_ه هر که نزدیک گردد [معلوم می شود که] او ف_رد بزرگ و ارج_مندی است و به کاروانیان می گفتند: به آن ابر بنگرید که نام مصاحب آن و رفیق ، همراه، همدم و برادر او را در آن می یابید؛ [و وقتی] کاروانیان به آن ابر ن_گاه م_ی کردند، این نوشته را بر آن می یافتند: لا اله الّا اللّه، محمّد رسول اللّه ، أیّدته بعلیّ سیّد الوص_یّین، و شرفته بآله الموالین له و لعلیّ و أولیائهما و المعادین لأعدائهما؛ فردی آن را می خواند و به دیگری که آن را به نیکویی می نوشت تفهیم می کرد و ک_سی ک_ه ب_ه خوبی نمی نوشت تنها آن را می خواند.»(1)

نقد و بررسی

نخست باید ب_ه ای_ن نکته اشاره گردد که سند هیچ یک از اخبار مطرح شده، معتبر و مورد وثوق نیست، به ویژه در مورد ت_فسیر ع_سکری7 باید توجه نمود که انتساب آن کتاب به امام7 ق_ابل ت_أمّل است؛ زیرا:

اوّلاً، برخی از واسطه هایی که این تفسیر را از امام7 نقل کرده اند، ضعیف، ن_اشناخته و ی_ا ش_ناخته هایی ساختگی هستند.(2)


1- . امام عسکری، التفسیر، ص 155، ش 77.
2- . در مقدمۀ این تفسیر دو طریق ذکر شده است که بیانگر آن است که نقل روایات مذکور به یکی از آن دو طریق بوده است. در طریق اول، راویانی همچون ابوالفضل شاذان بن جبرئیل بن اسماعیل قمی و محمّد بن احمد دوریستی قرار دارند، که مورد توثیق یا تضعیف رجال شناسان قرار نگرفته اند و از راویان مهمل به شمار می آیند؛ و محمّد بن شراهتک حسنی جرجانی و ابوجعفر مهتدی بن حارث حسینی از جمله راویان ناشناخته اند. دیگر از افراد این طریق، ابوالحسن محمّد بن قاسم استرآبادی خطیب است ، که ابن غضائری او را ضعیف و کذاب دانسته و این نکته را یادآور می شود که او در این تفسیر، احادیث جعلی و منکری را از سهل بن دیباجی و او به نقل از پدرش روایت کرده است. (خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج 18 ، ص 161 ، ش 11613) افزون بر آنچه گذشت، انقطاع سند نیز دلیل دیگری بر ضعف آن است ؛ یعنی واسطه هایی که میان محمّد بن قاسم استرآبادی و امام حسن عسکری 7 قرار دارند، مشخص نشده اند. در طریق دوم، علاوه بر برخی اشکالات طریق اول، راویان ناشناخته دیگری همچون محمّد بن علی بن محمّد بن جعفر دقّاق ، ابویعقوب یوسف بن محمّد بن زیاد و ابوالحسن علی بن محمّد سیار وجود دارد. بنا بر این، از آنچه گذشت نتیجه می شود که اساساً انتساب تفسیر یاد شده به امام عسکری7 صحیح نیست .
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه