عرفان اسلامی جلد 9 صفحه 186

آیات در آفاق و انفس و در عالم انوار بروز و ظهور دارند و چطور الهامات،اشارات و افاضات به خلق می رسد و تجلیات افعالی و صفاتی و ذاتی چگونه است،به عبارت ساده تر،مراقبۀ او روی مشیت و ارادۀ الهی است.

شیطان،دشمن مراقبت

از آن وقتی که سالک به مراقبه برمی خیزد،رقیب سرسخت او نیز مراقبه را شروع می کند،مراقبه در حقیقت یک نوع مبارزه است.

مراقب می خواهد در تمام حالات حق را منظور بدارد،رقیب این مراقبه می خواهد حق را از نظر سالک دور سازد.

مراقب در سیر به سوی حق است،رقیب در این خیال است که سالک را از طریق حق منحرف سازد.

مراقب به طاعات و عبادات روی می آورد،رقیب او را به سوء و فحشا امر می کند،او رو به عفاف و کفاف می رود،این به فقر و تنگدستی او را می ترساند.

سالک می خواهد بیاد حق متذکر باشد،رقیب او را به فراموشی می کشاند،او از وعده غرور و مکر کنار می کشد،این به مکر و وعده و غرور او را می فریبد و بالاخره این جنگ و گریز هست تا یکی از این دو به دیگری غالب شود،اگر هوا،نفس و شیطان غالب شود کار سالک زار است.

[ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرٰاناً مُبِیناً ] (1).

مسلماً به زیان آشکاری دچار شده است.

اگر سالک غالب گردد.