عرفان اسلامی جلد 9 صفحه 326

[ حُسْنُ الْمُعٰاشَرَهِ مَعَ خَلْقِ اللّهِ تَعٰالیٰ فی غَیرِ مَعْصِیَتِهِ مِنْ مَزیدِ فَضْلِ اللّهِ عِنْدَ عَبْدِهِ،وَ مَنْ کانَ خٰاضِعاً لِلّهِ فِی السِّرِّ کٰانَ حَسَنَ الْمُعٰاشَرَهِ فِی الْعَلٰانِیَهِ ]

حقیقت معاشرت

حضرت صادق علیه السلام در این فصل،به یکی از مهم ترین مسائل انسانی که شدیدترین تأثیر را در وضع دنیا و آخرت انسان دارد اشاره می فرمایند آن مسئله رفاقت و معاشرت و رفیق و معاشر است.

به نظر حضرت صادق علیه السلام،کسی که واجد شرایط انسانی و متّصف به صفات الهی نیست لیاقت دوستی و رفاقت ندارد،بلکه دشمن خطرناک انسانند که قرآن و روایات از آنان تعبیر به شیطان و عدوّ کرده است.

آن کس که انسان را به معصیت بیاندازد و یا تشویق به گناه کند و یا مانع از رشد و کمال آدمی گردد،در عین اظهار محبت و علاقه ای که به انسان می کند،آشنا و دوست انسان نیست،او دشمنی خطرناک در لباس دوست است و بر آدمی است که با تمام وجود از او بپرهیزد که دوری از چنین افرادی خیر دنیا و آخرت انسان و معاشرت با آنان خرابی دنیا و آخرت و هلاکت ابدی آدمی است.

آری،از جمله مواردی که رعایت تقوا،آن هم با کمال شدت لازم و واجب است باب رفاقت و معاشرت است که تأثیر رفیق بر انسان از تأثیر هر چیزی سریع تر