عرفان اسلامی جلد 9 صفحه 360

2- 2)- قاسم انوار.

خارهایی را که در پای تو فرو می رود از جان و دل بپذیری،به طور کلّی با تن پروری و نازک دلی نمی توان راه به این باریکی و طولانی را پیمود.

مبارزه با مادّیات و تنظیم آن به شکلی که مانع سلوک الی اللّه نباشد اصل اوّلی مرد راهرو می باشد،این را می دانید و بارها تذکر داده شده که خداوند انسان را برای تقلّا و کوشش آفریده است.

آیا این تقلّا و کوشش می تواند خود هدف نهایی موجودیت انسان بوده باشد ؟ البته نه؛زیرا چه سودی از کوشش و فعالیت بیهوده،برای انسان نصیب می گردد ؟ مگر خدای نمی توانست انسان ها را طوری بیافریند که آنان بدون زحمت و سعی مشغول زندگی در این خاکدان بوده باشند.مسلماً می توانست.

هدف اقصای خلقت

ولی هدف اقصای خلقت این است که انسان با کوشش در قلمرو طبیعت،جوهر گرانبهای وجود خود را استخراج کند و با این کوشش و تکاپو آیینه خدا نمای روح خود را صیقلی می سازد،او با این کوشش خود طبیعی را تا مقام روحانیت برترین بالا می برد (1).

هر وقت که آدمی اندرون خود را پاک کند و آیینه دل را صافی گرداند.به ملائکه سماوی نزدیک گردد،از جهت آن که ملائکه سماوی جمله پاک و صافی اند و علم و طهارت دارند.

روح انسانی از جنس ملائکۀ سماوی است و جوهری پاک و صافی است،امّا به واسطه بدن آلوده گشته است و تیره شده است،چون ترک لذّات و شهوت ها [ خارج از اندازه و حدود الهی ] بدنی کند و علم طهارت حاصل کند و بیرون و اندرون خود پاک گرداند و آیینۀ دل را صافی کند،باز پاک و صافی شود،چون