عرفان اسلامی جلد 12 صفحه 209

دسته ای از مردم جز امور مادی و مسائل ظاهری هدفی ندارند،اینان از تمام حیات به غیر از خوراک و پوشاک و مسکن و مرکب چیزی نصیبشان نیست،ولی عدۀ دیگر مردمی هستند که از پی معرفت و ایمان،اندیشه و افکارشان محدود به مسائل مادی محض نیست،بلکه شؤون دنیایی را به عنوان مقدمۀ رشد و تکامل معنوی می خواهند و برای آخرتشان سعادت ابدی و همیشگی و این آیۀ کریمه منطق عالی اسلام را در مسائل مادی و معنوی مشخّص می سازد و کسانی را که تنها در مادّیات غوطه ورند محکوم می سازد.

معانی حسنه در روایات

حسنه در آیۀ شریفه دارای مفهومی وسیع است و تمام مواهب مادی و معنوی را در بر می گیرد،پاره ای از روایات در توضیح حسنه به بعضی از مصادیق آن اشاره کرده است.

قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله:مَنْ اوتِیَ قَلْبًا شاکِرًا وَ لِسانًا ذاکِراً وَ زَوْجَهً مُؤْمِنَهً تُعینُهُ عَلیٰ امْرِ دُنْیاهُ وَ آخِرَتِهِ فَقَدْ اوتِیَ فِی الدُّنْیا حَسَنَهً وَفِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً وَ وُقِیَ عَذابَ النّارِ (1).

آن کس که خداوند به او قلبی سپاس گزار و زبانی آراسته به یاد حق و همسری با ایمان که وی را در امر دنیا و آخرت یاری کند ببخشد نیکی دنیا و آخرت نصیبش شده و از عذاب آتش بازداشته شده است.

اینان از آنچه کسب کرده اند بهره می برند که خداوند سریع الحساب است.سریع الحساب از اسما حضرت اوست و چون وجود مقدّسش مستجمع جمیع صفات