عرفان اسلامی جلد 12 صفحه 210

کمال است و برای حضرتش محدودیّتی در هستی و قدرت نیست از این جهت رسیدگی به حساب خلایق حتی در یک لحظه برای جنابش امر سختی نیست.در حدیث آمده:

انَّ اللّهَ سبحانه یُحاسِبُ الْخَلائِقَ کُلَّهُمْ فی مِقْدارِ لَمْحِ الْبَصَرِ (1).

خداوند به اندازۀ یک چشم به هم زدن به حساب همۀ خلایق می رسد.

معطّلی افراد در روز قیامت در امر محاسبه در رابطۀ با اعمال آن هاست نه در ارتباط با ضعف حسابگر،آنان که در دنیا حقوق حق و حقوق خلق را معطّل کردند، البته در آخرت در مرحلۀ حساب معطّل خواهند شد که گاهی هزاران سال آخرتی، معطّلی آنان طول می کشد،چنانچه پاره ای از روایات بر این مهمّ دلالت دارد،ولی آنان که در دنیا به انجام فرایض اقدام کردند و از محرّمات روی گرداندند و حق احدی از مردم را معطّل ننمودند،البته در قیامت در معرض نسیم رحمت سریع الحساب قرار گرفته و یک چشم به هم زدنی از قیامت به بهشت می روند،اینان همان انسان هایی هستند که در معارف الهیه از آن ها تعبیر به منبع برکت،چشمۀ فیض،انسان مؤمن،چراغ راه و موجودی الهی شده است،آن بزرگوارانی که در تمام طول زندگی جز خدا و خشنودی او نظری نداشتند و تلاش آنان فقط و فقط به خاطر تأمین سعادت جاودانی بود و محور عشقی جز حضرت دوست نداشتند.

3-حساب یسیر

[ فَأَمّٰا مَنْ أُوتِیَ کِتٰابَهُ بِیَمِینِهِ* فَسَوْفَ یُحٰاسَبُ حِسٰاباً یَسِیراً ] (2).