عرفان اسلامی جلد 12 صفحه 39

[ حَسْبُکَ مِنَ الْجَهْلِ انْ تَظْهَرَ لِما عَلِمْتَ الْجَهْلُ صورَهٌ رُکِّبَتْ فی بِنی آدَمَ،اقْبالُها ظُلْمَهٌ وَ ادْبارُها نورٌ،وَ الْعَبْدُ مُتَقَلِّبٌ مَعَها کَتَقَلُّبِ الظِّلِ مَعَ الشَّمْسِ ]

شناختن جهل

در جلد اول کتاب معنای علم بیان شد که با مراجعه به آن ضد علم که جهل است روشن خواهد شد.

علم عبارت است از نورانیّت قلب که از پی زحمت تحصیل در راه خدا به دست می آید و جهل عبارت است از پوشیده بودن قلب به حجاب های ظلمانی.

در این فصل که اختصاص به بیان جهل داده شده شرح مفصلی را لازم نمی بینم و تنها به ترجمه اصل حدیث اکتفا می کنم.

جهل مسئله ای است که رو آوردنش به انسان موجب ظلمت و کدورت و دور شدنش موجب نور و معرفت است.

انسان همانند روشنایی و تاریکی و سایۀ آفتاب که تابع آفتاب است،همیشه میان این دو حالت در تغییر و تحول است،چون علم بیاید روشنایی است و چون جهل آید تاریکی و حجاب،چون آفتاب که وقتی بیاید روشنایی به دنبال اوست و چون برود ظلمت و تاریکی می آید.