عرفان اسلامی جلد 12 صفحه 72

[ طوبیٰ لِعَبْدٍ جاهَدَ لِلّهِ نَفْسَهُ وَ هَواهُ ظَفِرَ بِرِضَا اللّهِ ]

جهاد با نفس

برنامه بسیار پرمنفعت و با اهمیّت جهاد با نفس و به ریاضت آوردن این منبع حسّاس از ابتدای شروع زندگی در بسیط خاک مورد توجّه عاشقان کمال و عاقلان عاقبت اندیش بوده است.

اوّلین مرتبه ای که قواعد و قوانین جهاد با نفس در زندگی انسان تجلّی کرده از جانب فیّاض کریم و وجود اقدس حضرت ربوبی،بوده و سپس انبیا و ائمه علیهم السلام و اولیا و عرفا،هر یک بر مبنای عشق و محبّتی که به انسان داشتند وی را در این زمینه راهنمایی کرده و به سوی کمال مطلوب که راه رسیدن به آن جز از طریق ریاضت و جهاد نفسانی میسّر نیست هدایت نموده اند.

باید دانست که نفس با کمک مشاعر و احساسات به خصوص چشم و گوش و حسّ ذائقه و لامسه،اثر پذیر عجیبی است،در حدّی که مشهور است هیچ تابلویی در جهان آفرینش اثر پذیریش از نفس بیشتر نیست ! !

چون به وسیلۀ چشم ببیند و به وسیلۀ گوش بشنود و به سبب ذائقه بچشد و به کمک پوست لمس کند،با تمام وجود در مقام طلب و خواستن برآید و تمام امیال و غرایز را در این میدان پرخطر به همراه خود بیاورد و در این زمینه از هیچ چیز باک نکند و علاقه به هیچ قاعده و قانون و چهارچوبی نشان ندهد و چون در این صحنه