عرفان اسلامی جلد 13 صفحه 405

آخر عمر مجرّد زیست.

میرزا مورد احترام تمام طبقات بود،ولی آن مرد بزرگ که عمری را برای خدا به ریاضت گذراند از مقام و عنوان خویش به هیچ عنوان استفاده نکرد.

ناصر قاجار در حالی که میرزا کراهت داشت در همان حجره از آن سید بزرگ دیدار کرد،در حالی که میرزا به بازدید او نرفت (1).

374-آقا محمد رضا اصفهانی

این شخصیت والا که بر بسیاری از اساتید حکمت و عرفان برتری داشت و شاگردان بنامی در مکتب او تربیت علمی و عملی یافتند برای شکایت از خوانین اطراف اصفهان که مختصر ملک او را تصاحب کرده بودند به تهران آمد و چون کسی به شکایت او ترتیب اثر نداد،به اصرار طلاب در مدرسۀ صدر شروع به درس کرد و تا آخر عمر در همان حجره ای که بالای آب انبار مدرسه بود سکونت اختیار نمود.

با این که در اوایل زندگی تمکّن مالی قابل توجه داشت،در اواخر عمر که نیازش بیشتر بود به حال تجرد با نان و پنیر ساخت،در حالی که می توانست از پرتو شخصیتش بهره های مادی فراوان ببرد.

این مرد بزرگ در حالاتش آمده:

یک لحظه به غفلت نگذراند،یا تدریس می کرد و یا به عبادت مشغول می شد و در بیست و چهار ساعت بیش از پنج ساعت نمی خوابید،اغلب روزها روزه داشت و بیشتر ساعات شب عبادت می کرد،با آن که دائماً در خود سیر داشت و همیشه حزن قلبی داشت،هیچگاه تبسّم از لبش دور نمی شد ! (2)