حج در آینه عرفان صفحه 18

شاغل و حاجبی که تو را از دوست باز می‌دارد از خود دور کن. امورت را به حضرت او واگذار و در تمام حرکات و سکنات بر او تکیه کن. تسلیم قضا و حکم و قدر او باش و دنیا و راحت آن را در این مسافرت رها کن. از معاشرت ناباب بپرهیز و خود را از حق‌الناس پاک کن.

حق‌الناس و اهمیت آن‌

حق معنوی و حق مالی مردم دو حق بسیار مهم است که اسلام برای هر دو آنها ارزش فوق العاده قائل است.

از نظر قرآن و روایات، مسلمان واقعی کسی است که از حقوق معنوی و اقتصادی مردم پاک باشد.

دارنده حیات طیبه کسی است که حق معنوی و مادی مردم را ادا کند و به وقت مرگ، آزاد از حقوق مردم بمیرد.

در باب چهل و پنجم کتاب «مصباح الشریعه» حدیثی در باب معاشرت از حضرت صادق علیه السلام نقل شده که در ضمن شرح آن، به حقوق معنوی مردم از نظر قرآن و سنت اشاره خواهد شد. در توضیح حق‌الناس در این فصل لازم است به روایات مهم اسلامی از معتبرترین کتب حدیث و داستان‌هایی آموزنده در این زمینه توجه داده شود.

عَنْ أبی‌جَعْفَرٍ علیه السلام قالَ: کُلُّ ذَنْبٍ‌یُکَفِّرُهُ الْقَتْلُ فی‌سَبیلِ اللَّهِ إلّاالدَّیْنِ فَإنَّهُ لا کَفّارَةَ لَهُ إلّاأداءُهُ أوْ یَقْضی‌صاحِبُهُ‌أوْ یَعْفُوَ الَّذی لَهُ الْحَقّ (1).