راه روشن: ترجمه المحجه البیضاء فی تهذیب الحیاء جلد 2 صفحه 398

در خبر آمده است:«بزودی گروهی خواهند آمد که در دعا و وضوء از حدّ تجاوز می کنند.» (1)برخی از بزرگان گفته اند:با زبان ذلّت و خواری دعا کن نه با فصاحت و زبان آوری.گفته می شود:دعای عالمان و ابدال از هفت کلمه تجاوز نمی کند و یا کمتر از آن است،و گواه این مطلب آخر سوره بقره است.خداوند در هیچ جا خبر نداده که دعای بندگانش از این اندازه بیشتر بوده است.

و بدان که منظور از سجع کلام مصنوع و متکلّفانه است،چه این نوع سخن با تذلّل و تضرع مناسبت ندارد،و گرنه در دعاهای مأثور از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله)کلمات هم وزن فراوان است لیکن متکلّفانه نیست،مانند قول آن حضرت:«أسألک الأمن یوم الوعید، و الجنّه یوم الخلود مع المقرّبین الشّهود،و الرّکع السّجود،و الموفین بالعهود،انّک رحیم و دود،و أنت تفعل ما ترید» (2)و نظایر این ها و بنابراین باید به دعاهای مأثور بسنده کرد و یا با زبان تضرّع بدون سجع و تکلّف از خدا درخواست و مسألت کرد،زیرا آنچه محبوب می باشد زاری و تضرّع است.

6-با فروتنی و زاری و ترس دعا کند.

(1)خداوند فرموده است: إِنَّهُمْ کانُوا یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ یَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً (3)؛و نیز: اُدْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَهً .پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله)فرموده است:«هرگاه خداوند بنده ای را دوست بدارد او را مبتلا می کند تا زاری و تضرّع او را بشنود.» (4)می گویم:پیش از این مکرّر به این موضوع کرده ایم.در دعاهای اهل بیت(علیه السلام)آمده است:و لا ینجینی منک إلاّ التضرّع إلیک (5)؛یعنی خداوندا!مرا از تو نجات نمی دهد جز زاری و تضرع به پیشگاه تو.

1- (57) سنن ابن ماجه،شماره 3864؛ابو داود،ج 1،ص 22.
2- (58) صحیح ترمذی،ج 12،ص 303 در حدیثی طولانی.
3- (59) انبیاء/91:آنها در نیکیها سرعت می کردند و از روی رغبت و رهبت(امید و بیم)ما را می خواندند.
4- (60) الشعب بیهقی،الفردوس دیلمی از ابی هریره،الجامع الصغیر باب همزه.
5- (61) صحیفه سجّادیه دعای چهل و هشتم که در روز اضحی و جمعه خوانده می شود.