راه روشن: ترجمه المحجه البیضاء فی تهذیب الحیاء جلد 2 صفحه 518

باب دوّم :در بیان فضیلت قیام شب

اشاره

در بیان فضیلت قیام شب و اسبابی که آن را میسر می سازد و چگونگی احیای آن و شبهایی که احیای آنها مستحب است

فضیلت قیام شب:

(1)امّا آیاتی که گویای این فضیلت است قول خداوند متعال است که: إِنَّ رَبَّکَ یَعْلَمُ أَنَّکَ تَقُومُ أَدْنی مِنْ ثُلُثَیِ اللَّیْلِ... تا آخر آیه (1)و نیز: إِنَّ ناشِئَهَ اللَّیْلِ... تا آخر آیه (2)؛و نیز: تَتَجافی جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ ، (3)و نیز: أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیْلِ ساجِداً وَ قائِماً (4)،و نیز: وَ الَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِیاماً (5)،و نیز: اِسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ (6).در تفسیر آیۀ اخیر گفته شده مراد قیام شب است که با صبر و بردباری بر آن برای مجاهده با نفس از آن کمک گیرد.اما اخباری که دراین باره وارد شده قول پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)است که فرموده است:«هر یک از شما که می خوابد شیطان بر موی بالای پیشانیش سه گره می زند و در جای هر گرهی نقش می کند که شب دراز است بخواب،چنانچه او از خواب برخیزد و خداوند را یاد کند یک گره باز می شود، و چون وضو بگیرد،گره دوّم و هنگامی که نماز گزارد گره سوّم باز می شود،در نتیجه با نشاط و درونی پاکیزه وارد صبح می شود،و اگر برنخیزد با کسالت و آلودگی نفس بامداد خواهد کرد.» (7)

1- (1) مزمل/20:همانا پروردگارت می داند که تو و گروهی از کسانی که با تو هستند نزدیک دو سوم از شب یا نصف یا ثلث آن را به پا می خیزید.
2- (2) مزمل/6:مسلما برنامه(عبادت)شبانه پابرجاتر و بااستقامت تر است.
3- (3) سجده/16:پهلوهایشان از بسترها در دل شب دور می شود(به پا می خیزند و رو به درگاه خدا می آورند).
4- (4) زمر/9:...یا کسی که در ساعات شب به عبادت مشغول و در حال سجده و قیام است.
5- (5) فرقان/64:آنها کسانی هستند که شبانگاه برای پروردگارشان سجده و قیام می کنند.
6- (6) بقره/45 و 153:از صبر و نماز یاری جویید
7- (7) صحیح بخاری،ج 2،ص 63،صحیح مسلم،سنن ابن ماجه،شماره 1329،نظیر آن،احمد ابو یعلی با الفاظ دیگری،مجمع الزوائد،ج 2،ص 262.