راه روشن: ترجمه المحجه البیضاء فی تهذیب الحیاء جلد 3 صفحه 388

حق دوم:کمک به شخص،در برآوردن حاجتها

(1) و اقدام به آن پیش از آن که درخواست کند و مقدّم داشتن آن بر حاجتهای شخصی،و این خود مراتبی دارد،همان طوری که مواسات به مال چند مرتبه دارد.پایین ترین مرتبۀ آن،برآوردن حاجت است در وقت درخواست طرف و توانایی شخص،که باید با خوش رویی و شادمانی و اظهار مسرت و قبول منّت باشد.یکی از بزرگان گوید:هرگاه از برادرت درخواست حاجتی کردی و او برآورده نساخت پس آن را دوباره یاد آوری کن که شاید او فراموش کرده باشد و اگر باز هم بر آورده نکرد،بر او تعظیم کن و این آیه را بخوان: وَ الْمَوْتی یَبْعَثُهُمُ اللّهُ (1).

جعفر بن محمّد(علیه السلام)فرمود:«همانا من برای بر آوردن حاجت دشمنانم شتاب می کنم از بیم آن که مبادا من آنها را رد کنم و آنان از من بی نیاز شوند.»این دربارۀ دشمنان است تا چه رسد به دوستان.در میان پیشینیان کسانی بودند که مخارج زن و بچّۀ برادرانشان را پس از مرگ ایشان تا چهل سال بر عهده می گرفتند و هر روز نزد ایشان می رفتند و از مال خود خرج آنها را تأمین می کردند به طوری که آنها فقدان پدر را احساس نمی کردند،جز این که شخص او را از دست داده بودند و هر خوبی که از پدرشان در زمان حیاتش دیده بودند از ایشان می دیدند.یکی از این بزرگان به خانۀ برادرش مراجعه می کرد و می پرسید:آیا روغن دارید؟آیا نمک دارید؟آیا احتیاجی دارید؟و این کار را به نحوی انجام می داد که برادرش متوجّه نشود.

بدین وسیله محبّت و برادری ظاهر می شود،و هرگاه محبّت تا این اندازه مفید نباشد که به برادرش محبّت کند،همان طوری که به خود محبّت می کند،پس خیری در برادری نیست.میمون بن مهران گوید:هر که دوستی اش بی فایده باشد،دشمنی اش نیز بی زیان است.

رسول خدا(ص)فرمود:«بدانید که خداوند در روی زمین ظرفهایی دارد و آنها