راه روشن: ترجمه المحجه البیضاء فی تهذیب الحیاء جلد 5 صفحه 308

بهشت برای آن مرد باز می شود و می گویند:بیابیا و او نمی رود.» (1)معاذ بن جبل گوید:پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله)فرمود:«هر کس برادرش را به گناهی سرزنش کند که از آن توبه کرده است نمی میرد تا خود آن را انجام دهد.» (2)بازگشت تمام این روایات به کوچک شمردن دیگری و خندیدن بر او به قصد خوار ساختن و کوچک شمردن اوست و گفتار خدای متعال بر آن هشدار داده است: عَسی أَنْ یَکُونُوا خَیْراً مِنْهُمْ. 167 یعنی به منظور کوچک ساختن دیگری را مسخره نکن شاید او بهتر از تو باشد و این در مورد کسی حرام است که از ریشخند آزار شود.امّا کسی که خود را در معرض مسخره قرار دهد و از آن خوشحال شود مسخره کردن او شوخی به حساب می آید و شوخی ستوده و نکوهیده پیش از این گذشت و نوع حرامش آن بود که دیگری را کوچک قرار دهد به طوری که شخص مورد مسخره از آن تحقیر و توهین آزرده شود و ممکن است خندیدن بر سخن او باشد آنگاه که اشتباه می کند و نامنظّم سخن می گوید یا بر کارهای نامرتبّش بخندند،مثلا بر دستخط،بر کار،یا بر صورت و آفرینش او بخندند هرگاه کوتاه قد یا معیوب باشد.بنابراین چنین خنده ای جزء مسخره محسوب می شود که منع شده و نکوهیده است.

آفت دوازدهم آشکار کردن راز است

(1)آشکار ساختن راز دیگران چون موجب آزار و توهین دوستان و آشنایان می شود ممنوع است پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله)فرمود:«هرگاه مرد سخنی بگوید و روی بگرداند آن سخن امانت است.» (3)و به صورت مطلق فرمود:«سخن در میان

1- (165) این حدیث را ابن ابی الدنیا در الصمت و بیهقی در الشعب از حدیث حسن به صورت مرسل روایت کرده چنان که در الترغیب،ج 3،ص 611 آمده است.
2- (166) این حدیث را ترمذی در(سنن،)ج 9،ص 311 روایت کرده است.
3- (168) این حدیث را ابو داود در(سنن،)ج 2،ص 566 روایت کرده است.